Melkveehouderijorganisaties presenteren ingrijpend plan om uit mestcrisis te komen
De partijen hebben de krachten gebundeld in aanloop naar een belangrijk mestdebat in de Tweede Kamer op donderdagavond. Met het crisisplan willen ze een overgangsregeling voor derogatie veiligstellen. Ze roepen de Kamer dan ook met klem op om hiermee in te stemmen. 'Boeren staan met de rug tegen de muur en hebben nú een oplossing nodig voor de vastgelopen mestmarkt', staat in een toelichting.
Een deel van de voorstellen die de vier doen, komen overeen met het mestplan van demissionair landbouwminister Piet Adema. Het gaat dan om het verhogen van het afromingspercentage van fosfaatrechten buiten familieverband naar 30 procent en het verlagen van het eiwitgehalte in het koeienvoer.
Reductieregeling
Ook presenteren ze eigen voorstellen. Zo pleiten de organisaties voor een tijdelijke 'reductieregeling'. Melkveehouders die hun koeien vrijwillig inleveren, krijgen dan een nader in te vullen jaarlijkse vergoeding (premie/bonus per dier). Ook zou deze groep ontzien moeten worden bij een mogelijke korting op de fosfaatrechten die op de sector afkomt vanwege de verlaging van de nationale mestplafonds.
Met deze tijdelijke noodmaatregel zou dan een versnelde daling van het aantal koeien in 2025 en 2026 gerealiseerd kunnen worden, oplopend tot maximaal 20 procent in 2035. De organisaties zien deze reductieregeling als een 'zeer effectieve maatregel'.
Met de biologische sector, waar nu ook een tekort aan mest is, zouden aparte afspraken hierover moeten worden gemaakt.
Brede Regeling Structuurversterking
Minister Adema stelt een brede opkoopregeling voor alle boeren die willen stoppen. De landbouwpartijen roepen op om daarnaast ook een Brede Regeling Structuurversterking in te voeren die een breed scala aan mogelijkheden biedt. 'Het gaat daarbij niet alleen om een regeling die groots wordt aangekondigd met inschrijvingen, maar juist om een faciliteit waarbij de grond van opgekochte bedrijven gebiedsgericht wordt ingezet voor versterking en verduurzaming van de land/-tuinbouw. Een stevig budget voor het ANLb is daarbij flankerend van groot belang', zo staat in het crisisplan.
Mestverwerking benutten
Ook mestverwerking komt ter sprake. Uit onderzoek zou blijken dat nog niet alle mestverwerkingscapaciteit in Nederland wordt benut, voor een deel zijn verwerkers onderbezet en ook zijn een deel van de vergunde installaties nog niet gebouwd. 'Met goede regie is hier nog winst te boeken en kan er op korte termijn beperkt effect worden behaald.'
Overgangsregeling
De maatregelen die in het crisisplan staan omschreven, noemen de organisaties 'zeer vergaand en ingrijpend voor de sector' en 'niet toereikend'.
Daarom pleiten de vier partijen voor een overgangsregeling waarin in Nederland tot eind 2027 op grasland 230 kilogram stikstof per hectare uit dierlijke mest mag worden geplaatst. Het kabinet zou bij de Europese Commissie formeel bezwaar moeten aantekenen dat de gevolgen van het huidige afbouwpad en de stapeling van regels en voorschriften grote gevolgen hebben voor de sector en dat daarom de uitvoering praktisch onmogelijk is. 'Wij kunnen ons niet voorstellen dat, gelet op de aard van de crisis, de Europese Commissie hier geen begrip voor heeft', aldus de vier partijen.
Resultaatverplichting
Ook zou het kabinet met een resultaatverplichting in plaats van een inspanningsverplichting op pad moeten worden gestuurd. De melkveehouderijorganisaties willen deze maatregelen als resultaatsverplichting voor hun rekening nemen. 'Wij gaan ervan uit dat de minister, met het crisispakket dat de sector voorstelt en gesteund door een robuuste meerderheid van de Tweede Kamer, de Europese Commissie aan zijn zijde zal vinden.'
Juridische procedure
Mocht er geen groen licht worden gegeven voor het maatregelenpakket van de sector, dan zou Nederland volgens de partijen eenzijdig een dergelijke overgangsregeling kunnen voeren, in samenhang met een resultaatverplichting vanuit de sector en de keten. 'Een mogelijk juridische procedure met de Europese Commissie biedt in dit geval absoluut kansen wanneer het argument van het proportionaliteitsprincipe wordt opgevoerd. Echter, met het voorgestelde ingrijpende maatregelenpakket dat we voorstellen ontstaat een geheel nieuwe situatie voor wat betreft de verhouding met de Europese Commissie. Wij achten het ondenkbaar dat de Commissie Nederland niet de helpende hand toereikt.'
Agractie: 'Sector wordt in uitverkoop gezet'
NAJK, één van de mede-indieners van het crisisplan, noemt de stappen noodzakelijk. Agractie en Farmers Defence Force reageren kritisch op het plan.
„Het lot van jonge boeren ligt in handen van de Tweede Kamer”, stelt Ruben Klein Teeselink, portefeuillehouder melkveehouderij. NAJK is van mening dat het voor jonge boeren cruciaal is dat er nú stappen worden gezet en er toekomstperspectief wordt gecreëerd. Als dat niet gebeurt, zullen jonge boeren het bedrijf van hun ouders niet over kunnen nemen of zullen zij ervoor kiezen om te stoppen of te emigreren. „Dat is doodzonde, kijkend naar de enorme vergrijzing die plaatsvindt in onze sector,” aldus Klein Teeselink.
Agractie ziet op de korte termijn één oplossing: de huidige derogatieafbouw moet opgeschort worden en het kabinet moet aan de slag met een goed en volledig pakket. 'De plannen van deze sectorpartijen doen absoluut geen recht aan het probleem dat er is, namelijk dat we onze voedende dierlijke mest niet mogen gebruiken én in plaats daarvan kunstmest moeten aankopen. Met negatieve gevolgen voor bodem, biodiversiteit en uitspoeling. Wij vinden het spijtig om te zien dat enkele partijen onze mooie sector in de uitverkoop doen. Wij willen perspectief en een nieuw kabinet moet er snel mee aan de slag.'
FDF houdt het vooralsnog kort: 'De boeren worden verraden door hun eigen belangenbehartiging.'