Column: Een ode aan de opvolger
Je zou maar het bedrijf van je ouders mogen overnemen in een tijd waarin om je heen veel boeren de keuze maken om te stoppen. Ikzelf heb in mijn studietijd bij 3 boeren gemolken en 3 ooms waren melkveehouder. Inmiddels is er nog 1 actief melkveehouder en zijn de anderen gestopt. Geen opvolger, de ligging van het bedrijf is niet goed of het gaat financieel lastig. Allemaal redenen om op een gegeven moment te zeggen: ik stop ermee. Ik kan me voorstellen dat dat iets met je doet als opvolger!
Opvolgen moet niet aanvoelen als overleven.
De toekomstige generatie moet dan ook sterk in zijn schoenen staan. Een beleid gericht op stoppers brengt een negatieve tendens. Gelukkig is elke tendens tijdelijk. Opvolgen moet niet aanvoelen als overleven!
Toen ik een studiekeuze moest maken, zei er iemand: „Wil jij adviseur in de melkveehouderij worden? Dan moet je naar het buitenland, want in Nederland is daar toch geen plaats meer voor!”. We zijn 19 jaar verder en er is werk genoeg in de sector. Zo zijn er ook kansen voor jou als opvolger! Alleen zijn de kansen die jij krijgt anders dan de kansen die jouw vader kreeg toen hij opvolger was. Misschien moet je een nieuw verdienmodel aanboren, misschien is minder koeien op termijn lucratiever, misschien past een biologische werkwijze beter of misschien wil je een tweede tak beginnen! Kansen genoeg!
Een opvolger die heb je niet, die creëer je.
Als je als ouders een opvolger hebt, is dat iets om heel dankbaar voor te zijn. Wat is het mooi als je met zoon of dochter jouw passie mag delen voor het boerenleven. Je hebt het voor een deel ook aan jezelf te danken, want een opvolger die heb je niet, die creëer je. Die creëer je door de gesprekken aan de keukentafel over het bedrijf en de sector. Ben je vaak negatief over de regelgeving of zie je los van de uitdagingen ook kansen in de veranderende sector? Is het bedrijf een afgesloten erf of een zoete inval die in verbinding staat met mens en dier in de omgeving? Bepalen jullie als ouders wat voor boer jullie zoon of dochter wordt of mag hij of zij zelf zijn of haar weg kiezen? Zelfs als dat een weg is die jullie het gevoel geeft dat het bedrijf afbrokkelt? Een opvolger creëer je omdat jouw zoon of dochter iets in jou ziet sprankelen wat zij ook willen! De liefde voor de koeien, de ondernemersvrijheid, de gesprekken op fokveedagen, het machinewerk, de combinatie zorg en landbouw, het weidevogelbeheer, enzovoort.
Dat wil overigens niet zeggen als jij geen opvolger hebt dat je het niet goed hebt gedaan. Kinderen moeten zonder enige druk hun eigen keuze kunnen maken! Als ze dan kiezen, dan doen ze dat vaak ten volste en voelt het echt als hun eigen weg die ze willen gaan. Ikzelf heb een passie voor koeien en landbouw gekregen, omdat ik in de ogen van mijn vader zoveel 'boer zijn' zag. Dat had en heeft iets aanstekelijks!
Opvolger zijn is naast kiezen voor het prachtige vak van melkveehouder ook een weg met tijden van zorgen over melkprijzen, mestafvoer, ondernemersruimte en klimaatdiscussies. Als je daar echter doorheen kunt kijken, dan ligt er een mooie tijd voor de melkveehouderij, zelfs in Nederland! Want wat is er nu bestendiger tegen de veranderingen van de tijd dan een koe die melk maakt uit gras wat zij zelf weg graast. Die koe blijft in Nederland en ik hoop jij als opvolger ook.
Denk out of the box, je hoeft het niet zo te doen als jouw ouders.
Als je daar op dit moment over twijfelt, waar voed je je gedachten dan mee? Ga je al scrollend door de complottheorieën van Prikkebord heen, vol met posts van ondernemers die zelf de moed al verloren zijn of zoek je andere opvolgers, die op een positieve manier naar de toekomst kijken en zelf net een bedrijf hebben overgenomen. Ga bijvoorbeeld naar (jongeren)studieclubs die met elkaar nadenken over hoe ze hun bedrijf de komende jaren kunnen gaan voortzetten. Denk out of the box. Je hoeft het niet zo te doen als jouw ouders, met alle respect voor wat zij hebben neergezet. Zorg dat je bij iemand een luisterend oor vindt, iemand met wie je kunt sparren over de juiste stappen in jouw carrière als melkveehouder.
En niet te vergeten, soms is het gewoon ook belangrijk om de grote vragen even te vergeten en lekker aan het werk te gaan. Even een dagje trekker rijden, genieten van de vogels in de wei, de eerste snede inkuilen of kijken bij een open dag van een nieuwe stal. Dan weet je weer waarvoor je het doet als iemand je vraagt hoe je het in je hoofd haalt om in deze tijd de opvolger te zijn!
Interesse in een training die gaat over persoonlijk leiderschap?
Tekst: Harm Rijneveld, adviseur bij Terug naar de basis
Beeld: HAS Den Bosch