Liquiditeitsmarge in 2023 fors gedaald

Tegenover een forse daling van de melkprijs in een jaar tijd (van 57,59 euro naar 47,91 euro) stond slechts een kleine besparing in kosten, door 2,13 euro lagere voerkosten.

Het gemiddelde melkveebedrijf dat klant is bij Alfa heeft 126 melkkoeien en 67 stuks jongvee. Daarmee produceert het bedrijf 1,18 miljoen kilo melk. De bedrijfsproductie is met bijna 41.900 kilo melk toegenomen ten opzichte van 2022.

Daarbij is de productie per koe met 121 kilo gestegen naar 9.276 kilo melk, met 4,51 procent vet en 3,59 procent eiwit. De intensiteit per hectare is daarbij met 628 kilo opgelopen tot 19.008 kilo melk per hectare.

Extensieve boer houdt meer over

De daling van de liquiditeitsmarge doet zich voor bij alle productieniveaus. Wel zien de bedrijfskundigen van Alfa een correlatie met de intensiteit van bedrijven. Bedrijven met minder dan 15.000 kilo melk per hectare hebben de hoogste marge, met gemiddeld 2,11 euro per 100 kilo melk. De bedrijven met meer dan 20.000 kilo melk per hectare hebben de laagste marge, met 1,26 euro per 100 kilo melk.

25 procent beste

25 procent beste bedrijven produceren gemiddeld genomen dik 106.000 kilo melk extra, met 8.944 kilo melk per koe, wat weer 331 kilo lager ligt dan het gemiddelde. De kritieke melkopbrengst laat een grote spreiding zien: 40,86 euro per 100 kilo melk bij de 25 procent beste bedrijven, en 51,36 euro bij de 25 procent slechtste. De 25 procent beste bedrijven hebben 30,14 euro per kilo melk aan uitgaven op procesniveau, wat 5 euro lager is dan het gemiddelde, oftewel zo’n 60.000 euro op bedrijfsniveau.

‘Sector weer terug bij af’

Gemiddeld houden de bedrijven dus 1,70 euro per 100 kilo melk over. Hans de Bie, marktmanager Agri & Food bij Alfa: „Ik wist dat de marge gedaald zou zijn, maar van twee cent per liter schrok ik toch wel. Een teruggang van acht cent in een jaar is heftig. Het is net alsof de sector weer terug is bij af, in de jaren dat de marge vaker een paar cent was.”

Turbulentie op de wereldmarkt voor zuivel speelt de Nederlandse melkveehouder parten, constateert hij. „Er zit ook wel een stukje speculatie in, maar uiteindelijk is de Nederlandse situatie een afgeleide van wat er internationaal gebeurt. Gelukkig is de vraag naar zuivel wereldwijd groot, zoals Wageningen University & Research al heeft geanalyseerd. Nu nog een passende Nederlandse melkprijs de komende jaren. Er komt genoeg op melkveehouders af, met het verlies van derogatie, de klimaatwetgeving, de inflatie en hogere rentepercentages dan we de afgelopen jaren gewend waren.”

Een hogere productie is niet altijd de oplossing, zoals de cijfers uitwijzen. „Op zich een logische strategie voor veel melkveehouders. Als je meer koeien wilt houden loop je tegen verschillende problemen aan. Het enige waar je dan nog op kunt sturen is de productie per koe opvoeren, maar je moet wel heel goed nadenken of je dat wel meer geld oplevert. Per situatie is het maatwerk.”

Rentelast flink zwaarder

Ook de rentelast is fors omhoog gegaan. Financieren is in twee jaar tijd 4 cent per kilo melk duurder geworden, bij een financiering van 1,09 euro per kilo melk. De gemiddelde melkveehouder die klant is bij Alfa gaf in 2023 9,10 euro per 100 kg melk uit aan rente en aflossing. De stijging van 1,01 euro in een jaar tijd komt vooral voor rekening van die hogere rente. Bedrijfskundig adviseur Gijsbert Kamphorst: „Doordat diverse rentecontracten momenteel nog in de periode voor 2022 zijn vastgelegd, verwachten we een verdere stijging in de rentelasten. De actuele rente ligt vaak nog op een hoger niveau.” Daarom pleit Alfa voor het regelmatig actualiseren van een liquiditeitsprognose.