Regering vraagt om extra landbouwmiljarden; Kamer twijfelt nog
'Nu niet' zei Jeanet Nijhof-Leeuw, de PVV-woordvoerder voor Landbouw, toen ze gevraagd werd of ze de Nota van Wijziging wilde ondersteunen. De verwarring in de ogen van de andere Kamerleden ziende, legde ze uit: „Ik heb een aantal honden. Als ik voer in de bak doe en ik zeg tegen mijn hond 'Niet nu', dan weet hij dat het op dit moment nog niet mag, maar dat het niet lang duurt voordat hij daar wel bij mag." Het bracht niet veel duidelijkheid.
Caroline van der Plas wilde ook niet vertellen of de BBB dat onderwerp gaat steunen. Ze beriep zich op radiostilte bij de formatiegesprekken. Ook de woordvoerders van NSC en VVD, Harm Holman en Thom van Campen bleven vaag. Van Campen vertelde uitvoerig dat zijn partij geen amendement zou indienen op die nota van wijziging, waarop CU-Kamerlid Pieter Grinwis constateerde: „Dat is een heel uitgebreid antwoord op een vraag die niet gesteld is."
Gebiedsplannen en piekbelastersregelingen
Minister Van der Wal moet de Kamer om de extra miljarden vragen omdat de regering geen beschikking heeft over de 24 miljard van het Transitiefonds Landelijk Gebied. Dat fonds is niet goedgekeurd door de Eerste Kamer. Maar het geld is bijvoorbeeld nodig voor de verschillende piekbelastersregelingen, maar ook om boeren de afgesproken vergoedingen voor de ecoregelingen te betalen, en voor de gebiedsplannen van de provincies. „Daar moeten we juist nu stappen zetten", zei Van der Wal. „In veel gebieden is er sprake van energie en de wil om met elkaar aan de slag te gaan. We moeten voorkomen dat de beweging die we met elkaar in al die gebieden in gang hebben gezet, stilvallen."
Maar het gaat ook om de piekbelastersregelingen. Meer boeren dan gedacht hebben zich ingeschreven voor de uitkoopregelingen, vertelde Van der Wal. Daarmee is niet gezegd dat die zich uiteindelijk allemaal laten uitkopen, maar als ze dat wel doen, moet daar geld voor beschikbaar zijn. Dat raakt aan een betrouwbare overheid. En als dat geld toch niet nodig blijkt te zijn, vloeit het weer terug naar de staatskas.
Voortgang nodig
Voortgang op verschillende dossiers is ook nodig vanwege verschillende rechtszaken, stelde de minister. „We zijn nu bezig met de rechtszaak van Greenpeace. Ons hele verweer daar is gebaseerd op het feit dat we voortgang boeken." En ook bij zaken die tegen provincies zijn aangespannen, gaat het er volgens Van der Wal om dat de overheid voortgang laat zien.
Als die voortgang niet getoond kan worden, loopt de regering volgens haar het risico dat die door rechterlijke uitspraken gedwongen wordt om maatregelen zoals het intrekken van vergunningen te nemen.
Geld is een probleem
Maar de vier Kamerleden leken nog niet overtuigd door die uitleg. Dat ligt vooral aan de formatiebesprekingen - daar is geld een probleem. Het is bekend dat twee partijen - BBB en PVV -vooral veel geld willen uitgeven, terwijl de andere twee - NSC en VVD - hechten aan een gezond financieel beleid. Alles wat met geld te maken heeft, ligt daarom gevoelig bij die vier partijen. Vandaar ook dat Van der Plas schermde met radiostilte aan de formatietafel; daarmee gaf ze aan dat de landbouwbegroting, of in ieder geval het extra geld, daar ook onderdeel van gesprek is.
Dat drie van de vier partijen hun verkiezingsprogramma niet hebben doorgerekend, maakt dat er niet makkelijker op. Bij eerdere kabinetsformaties legden de partijen die doorrekeningen naast elkaar om te kijken wat er mogelijk was. Maar nu heeft enkel de VVD zo'n doorrekening laten maken.
Tegelijk weten de vier partijen ook dat Nederland verplichtingen heeft op het gebied van stikstof, klimaat en andere duurzaamheidsaspecten. Vorig jaar nog wilde de PVV een einde aan "het onzinnige stikstofbeleid", maar nu de partij zicht heeft op regeringsdeelname, is die daarin een stuk minder stellig geworden. Het stikstofbeleid kan dan wel opzij worden gezet, realiseert die partij zich nu, maar daarmee verdwijnen rechterlijke uitspraken en internationale afspraken niet zomaar. Dan kan Nederland zomaar weer op slot gaan.
