Geduld werd op de proef gesteld, maar het bedrijf van Hains en Nanne is nu wel toekomstbestendig

Het melkveebedrijf van Hains en Nanne Koopman ligt in waterrijk gebied, waarvan een deel grondwaterbeschermingsgebied Oudega is. Op een slimme manier omgaan met water is daarom uitgangspunt geweest bij het maken van een BedrijfsWaterWijzer (BWW) in samenwerking met de WUR in 2018. De maatregelen uit het plan zijn nu uitgevoerd. Hoe kijken de broers terug: halen de broers en hun omgeving voordeel uit beter waterbeheer?

Welke maatregelen voor welke problemen?
Nanne: ‘Op een aantal percelen hadden we wateroverlast dat vooral in het voorjaar de groei van het gras belemmerde. Het gras kon niet diep wortelen en dat merkten we vooral tijdens droge zomers. Peilgestuurde drainage zou de oplossing zijn, volgens het BWW. Zo kunnen we het water beter sturen. Omdat we daarnaast veel kleinere percelen hadden wilden we een aantal sloten dempen om een groter efficiënt te gebruiken perceel te realiseren.’ Door die herstructurering van het perceel ontstond een bredere hoofdwatergang. Daarnaast maakten Hains en Nanne ruimte voor weidevogels: ‘Deze plasdrasstrook bemesten we niet en dat draagt bij aan de waterkwaliteit.’

Het plan op papier krijgen was door middel van de Bedrijfsbodemwaterplan goed te doen vanwege het doorlopen van een vast aantal punten, blikt Hains terug. ‘Een adviseur van de WUR dacht met ons mee. Welke maatregelen zijn financieel haalbaar en hebben het gewenste effect?’

Wetterskip stond niet direct te springen
Het realiseren van het plan bleek vervolgens lastiger. ‘Hadden we geweten hoeveel tijd en gesprekken het zou kosten hadden we het misschien niet gedaan’, zegt Hains nu. Wetterskip Fryslân werd in een vroeg stadium betrokken, maar was niet direct enthousiast. Hains: ‘Het zelf bepalen van het waterniveau door melkveehouders was nieuw voor dit gebied.’ Hielke Hijlkema (toen agrarisch relatiebeheerder namens het Wetterskip): ‘Sturen aan het watersysteem is de core-business van het waterschap. Dat uit handen geven voelde in eerste instantie onwennig. Tegelijkertijd willen we ook ruimte bieden aan vernieuwing en meedenken met agrariërs over beter waterbeheer.’

Doordat het BWW goed in kaart brengt wat de voordelen zijn van maatregelen voor de waterkwaliteit ging het Wetterskip toch overstag: optimale benutting van mest door het gras betekent minder overschot, minder sloten is minder belasting van het oppervlaktewater, minder bemesting door de plasdrasstrook en meer piekberging door betere ontwatering.

Hielke: ‘Dat we akkoord gingen, komt ook door de broers Koopman zelf. Ze hebben visie en kijken breder dan alleen het produceren van melk. Ze kijken echt hoe ze meer waarde kunnen creëren met hun bedrijf, voor het landschap, waterkwaliteit en weidevogels. Dat is cruciaal geweest voor groen licht.’

Terugkijkend zijn de broers blij dat ze deze richting zijn ingeslagen. ‘Met name in de droge zomers maakt peilgestuurde drainage het verschil. Als we denken dat we een droge periode tegemoet gaan, zetten we het peil omhoog. Daardoor blijft het gras groen in plaats van bruin.’ De maatregen zijn de investering waard: met een extensief bedrijf geld verdienen kan wél laten ze in Oudega zien. Ook het gecreëerde weidevogelgebied, wat de broers niet direct financieel voordeel opleverde, stemt tevreden. ‘Van de vogels kunnen we beiden genieten. En die biodiversiteit telt wel weer mee met het GLB.’

Ook Hielke Hijlkema kijkt tevreden terug op het proces. ‘Ik zie dat er binnen het Wetterskip meer ruimte is voor deze manier van kijken naar waterbeheer. Waar kunnen boeren en waterschap elkaar vinden? Ons gezamenlijke doel is zo goed mogelijk waterbeheer.’

DAW demobedrijven
Hains en Nanne zijn deelnemer aan het DAW netwerk van demobedrijven. Aan andere boeren, maar ook toekomstige boeren vertellen ze graag over hun aanpak. Op het bedrijf is water belangrijk, maar ook de omgang met de omgeving: wat levert het weidevogelbeheer de broers op? Kijk op de website DAW demobedrijven en ontdek meer!