Goede uiergezondheid door schone ligboxen en goed werkende melkrobot

De broers Henri en Dirk Braakman vormen samen met Henri’s zoon Gijs en Dirks schoonzoon Bertil Kleinjan een VOF in Dalfsen, Overijssel. Ze houden 130 melkkoeien die gemiddeld 11.033 kilo melk leveren met 4,46 procent vet en 3,61 procent eiwit. De koeien worden gemolken door 2 DeLaval VMS V300 melkrobots. De koeien staan het hele jaar door op stal en liggen in diepstrooiselboxen die worden gevuld met dikke fractie.

Mestscheiden

Het gemiddelde celgetal bedraagt 83.000 en het kiemgetal ligt rond de 10.000. Maar afgelopen zomer zag de VOF het celgetal oplopen, nadat meer koeien dan gebruikelijk uierontsteking kregen. Henri Braakman vermoedt dat dit komt door het laatste restje ingekuilde dikke fractie dat ze in de boxen strooiden.

„Sinds afgelopen zomer hebben we onze eigen mestscheider en scheiden we dagelijks een deel van onze drijfmest. Maar daarvoor lieten we af en toe een mestscheider bij ons komen. De dikke fractie kuilde we dan in. Mogelijk heeft daar broei ingezeten en heeft dat tot bacteriegroei geleid.”

De veearts van de familie Braakman voerde een bacteriologisch onderzoek uit om uit te zoeken welke behandeling het beste zou aanslaan. Ze kregen het advies om andere mastitis-injectoren te gebruiken, evenals andere droogzetters. „De nieuwe middelen pasten beter bij de bacterie die was vastgesteld,” vertelt de melkveehouder.

Was het celgetal van individuele koeien te hoog, dan kregen ze ook antibiotica toegediend. Daarnaast koos Braakman op advies van hun veearts en in samenspraak met de vertegenwoordiger van DeLaval om het jodiumgehalte van het spraymiddel te verhogen van 1.200 ppm naar 2.500 ppm.

De dikke fractie van hun mestscheider mengt de VOF met vlaskalk en paardenmest. „Vlaskalk neemt vocht op en paardenmest is ook droog en bevat geen bacteriën voor koeien.”

Waterstofperoxide

Om ervoor te zorgen dat de koeien droog en schoon liggen, lopen de melkveehouders viermaal daags met een schraper en een hark langs de boxen om mest en urine te verwijderen. De staarten van de koeien zijn kortgeknipt, zodat er geen mest in kan blijven hangen. Een mestrobot houdt de roostervloer continu schoon. De dikke fractie wordt een keer in de week door een zelfgebouwde en zelfrijdende verdeler in de boxen gereden.

De melkrobot behandelt alle koeien zorgvuldig en grondig voor. De spenen worden schoongemaakt en gedroogd met water en lucht. Om kruisbesmetting te voorkomen, worden alle tepelbekers na elke melkbeurt gereinigd met een ontsmettingsmiddel op basis van perazijnzuur en waterstofperoxide (H₂O₂).

Braakman stelt hoge eisen aan de hygiëne rond het melken. Tweemaal daags wordt ook de robotarm met water grondig gereinigd. Dat valt volgens Henri Braakman ook bezoekers vaak op. „We krijgen regelmatig complimenten van bezoekers dat het zo schoon is rond de melkrobot.”

Lees verder onder de foto.

De melkrobot registreert de geleidbaarheid van de melk van elke koe. Wanneer er sprake is van uierontsteking, neemt het aantal chloride- en natrium-ionen in de melk toe en daarmee ook de geleidbaarheid. Braakman controleert dagelijks de koeien waarvan de robot een verhoging waarneemt. „Mijn broer en ik zijn echte koeienboeren. We lopen veel tussen de koeien. Vaak valt ons afwijkend gedrag al wel op, maar het helpt om uierontsteking op te sporen wanneer de melkrobot de melk meet,” vertelt Henri Braakman.

„Daarnaast kijken we naar de MPR-uitslagen en de melkcontroles om subklinische mastitis op te sporen. We zijn zuinig op onze koeien en willen ze graag oud laten worden. De gemiddelde leeftijd bij afvoer is 7.07 jaar. In die tijd hebben ze gemiddeld 63.000 liter geproduceerd.”

Diepvries

Als er mogelijk sprake is van uierontsteking, bewaart de VOF melk van een koe in de diepvries. Komen er meer gevallen voor, dan wordt de veearts ingeschakeld en kan deze ook van koeien die mogelijk eerder uierontsteking hebben gehad de melk controleren.

Koeien die worden drooggezet krijgen een injector wanneer het celgetal hoger is dan 100.000. Daarnaast wordt het slotgat afgesloten met behulp van een inwendige droogzetter. Is het celgetal lager dan 100.000, dan gebruikt Braakman alleen de droogzetter. In de warme zomermaanden krijgen alle koeien standaard beide behandelingen.

Goed onderhoud van de melkinstallatie is volgens Braakman belangrijk voor een goede melkhygiëne. „We willen een kwalitatief goed product leveren. We produceren hier voedsel. Dat verdient veel aandacht.” Daarom worden alle tepelvoeringen na 2.500 melkbeurten vervangen, gemiddeld eens per drie weken. Ook melkslangen worden na een vast aantal melkingen vernieuwd.

Ideale tepelvoering

Bij de keuze van een goede tepelvoering ging de familie grondig te werk. De spenen van meerdere koeien werden twee jaar geleden gemeten op lengte en breedte om de meest ideale tepelvoering te vinden. De spenen van de koeien zijn daardoor volgens Braakman in goede conditie. „De slotgaten van onze koeien zijn gemiddeld genomen mooi, klein en schoon. Het is soms zelfs lastig om een injector erin te krijgen.”

Ook in de stal doen ze er alles aan om het welzijn van de koeien zo optimaal mogelijk te houden. Zo heeft de familie de voergoot laten voorzien van een coating voor een betere voerhygiëne. Daarnaast is het dak geïsoleerd. Mocht het toch te warm worden in de stal, dan zorgen meerdere ventilatoren voor verkoeling.

Ook op het drinkwater zijn ze zuinig. Het waterleidingsysteem wordt af en toe gereinigd met waterstofperoxide en gebruiken ze lampen voor een bacteriedodende werking. „Een groot deel van de melk bestaat immers uit water,” vertelt Braakman tot besluit.