Opinie: Het grote gelijk van Wakker Dier

Ik ben gek gezegd wel blij met de campagne van Wakker Dier. De stichting, met een achterban die niet afkomstig is uit de sector, kan namelijk met een frisse blik naar de melkveehouderij kijken. Een blik die voor veel veehouders moeilijk is. Een blik die ons als koeienfanaten soms boos kan maken omdat ‘wij’ anders gewend zijn, anders opgevoed zijn, onze eigen bubbel gecreëerd hebben of misschien toch ook wat bedrijfsblindheid kennen. Vreemde ogen dwingen zeggen ze dan ook altijd.

Wie moeite heeft met het geframede verhaal van Wakker Dier moet zich beseffen dat wij als melkveehouders net zo goed framen, maar dan om onze manier van veehouden te vergoelijken. In de laatste Melkvee werden voorbeelden van bedrijven genoemd, die zogenaamde ‘Sloopmelk’ produceren.

Het artikel ging over een melkveebedrijf waar de koeien op gras en brok 11.000 liter per lactatie produceren. Het lijkt een sterk staaltje boerenvakmanschap en samenwerking met de natuur, en dat is het ook, want 11.000 liter per koe haal je niet zomaar. Maar de criticus weet dat een koe op natuurlijke basis geen 11.000 liter kan geven en komt via het rantsoen erachter dat deze koeien weliswaar veel gras vreten, maar op de piek van de lactatie toch ook 14 kg krachtvoer per dag eten, dat is ongeveer 60 procent van het rantsoen.

Vreemde ogen, zoals die van Wakker Dier, vragen zich af of je op deze manier wel recht doet aan de koe en haar welzijn. Het is maar hoe je er naar kijkt.

Framen gebeurt in de sector ook door levensduur van koeien in een productie bij afvoer uit te drukken. Nieuwe oogst kopte vorige week nog met: ‘Levensproductie melkkoe opnieuw naar record’. Wie goed leest ziet dat de koe gemiddeld ‘maar’ 22 dagen ouder is geworden. De echte verhoging zit in minder bedrijven met meer melk per koe. Duurzaamheid in levensproductie bij afvoer uitdrukken maakt dat we niet echt voor de koe en haar welzijn durven kiezen.

Wij framen dan ook vooral een beeld waarin hard melken, technologische vooruitgang en innovaties het beste zijn voor boer, koe en natuur. In het artikel over de afloop van de derogatie uit de laatste Melkvee werd geadviseerd om koeien onder de 20 kg meetmelk op te ruimen. Deze koeien zouden niet efficiënt genoeg meer zijn en gezien de oplopende mestafvoer verplichtingen zou dat een goede zet zijn. Wie adviseert nu zoiets als je integraal naar de bedrijfsvoering wil kijken en recht wil doen aan het dier?

Framen doen we niet alleen onder elkaar als sector, we framen ook naar de buitenwereld. Bijvoorbeeld met de welbekende reclame: ‘Boeren houden van koeien’. Een reclame over hoe goed een koe het heeft in de melkveehouderij en hoe blij de boer is met de koe. Een sterk geframed verhaal dat niet voor niks de ‘Liegebeest van het jaar’ trofee mocht ontvangen door, jawel Wakker Dier.

Wat als we eens stoppen met het wederzijds framen? Wat als we het gesprek aangaan met partijen als Wakker Dier, excuus maken voor het ontstane dierenleed, constructief oplossingen gaan bedenken voor een diervriendelijker gehouden koe en voorbeeldbedrijven gaan bekijken die voorloper zijn op dit gebied (want die zijn er genoeg).

Geef aan dat het niet vandaag op morgen is opgelost, maar wel in een toekomstige melkveehouderij. Laat zien dat het verhaal van oude koeien een weg van de lange adem is. Want ook koeien in de biologische en biologisch-dynamische veehouderij worden geen 20 jaar oud en gemiddeld ook geen 10 jaar. Niet voor niets gaat de tabel met afvoerleeftijd bij melkkoeien van CRV niet hoger dan acht en half jaar (waarvan 75 procent van de koeien gemiddeld niet ouder dan zes en half jaar wordt). Dus over de hele linie moeten veehouders aan de bak.

Wakker Dier benoemt in haar campagne al de drie grootste redenen voor afvoer, namelijk: kreupelheid, vruchtbaarheidsproblemen en uiergezondheidsproblemen. Deze drie probleemgebieden zouden een mooi vertrekpunt kunnen zijn voor beter dierwelzijn en oudere koeien, waarbij de oplossing altijd integraal ligt op het gebied van voeding, fokkerij, huisvesting, beweiding en ethiek bij het houden van dieren.

We willen allemaal hetzelfde, namelijk gezonde dieren die oud worden. Laten we daarom met elkaar optrekken om hetzelfde te bereiken. Gewaardeerde collega adviseur Wim Schippers heeft het altijd over ‘Boeren binnen gezonde grenzen’.

Ik vind dat persoonlijk een hele mooie definitie. De koe mag gehouden worden om melk te geven. Niet maximaal maar optimaal met oog voor dierwelzijn is uitgangspunt. Hierbij is de samenwerking tussen boer en koe een fundamentele en noodzakelijke schakel in de landbouw. Dan wordt ‘Sloopmelk, Hoopmelk’. De hoop op een toekomst voor boer en (oude) koe vanuit wederzijds respect.

---------------------------

Over Harm Rijneveld

Harm Rijneveld is adviseur bij Terug naar de basis en docent veehouderij bij HAS Green Academy.