Melkveehouder baant eigen weg in verwaarden van mest

Meer doen met warmte

Ton runt de melkveehouderij samen met zijn vriendin Kim en andere hulp. Ton en Kim kijken steeds naar de kansen die verscholen liggen in mogelijke bedreigingen, zoals bij stikstof en methaan. Mest mag dan een negatief imago hebben, Ton ziet vooral de positieve componenten van deze reststroom. “Mest is een essentiële voedingsbron om gewassen te telen.” Buiten dat kan mest ook energie opleveren. Sinds een jaar of 6 wordt op het melkveebedrijf van Ton en Kim biogas omgezet in stroom en warmte. De achterliggende gedachte destijds was om hiermee zelfvoorzienend te worden in zowel stroom als warmte voor het bedrijf met 200 melkkoeien en de 2 woonhuizen.

Ton: “Het omzetten van biogas gaat dag en nacht door. We hebben hierdoor voldoende warmte waardoor we geen gas meer verbruiken. Er is meer warmte dan we nodig hebben en daar wilden we wat mee doen. We raakten in gesprek met Sven Sommers van Circular Values over het strippen van mest. Want ook daar is warmte voor nodig.”

Per toeval lopen de twee trajecten tegelijkertijd: het omzetten van biogas en het strippen van mest. Zo ontdekken Ton en Sven de synergie tussen deze twee activiteiten. De warmte die ‘over’ is na het vergisten, wordt ingezet om de mest uit elkaar te trekken. Het strippen blijkt een logische vervolgstap om meer waarde uit de mest te halen. “Het één heeft het ander nodig,” vertelt Ton, “Wij wilden de mest tot waarde brengen en op deze manier lukt dat.”

Pilotunit stripper

Ruim 5 jaar geleden werd een pilotunit van Circular Values’ Farmcubes stripper op het melkveebedrijf van Ton en Kim geplaatst. Destijds een innovatie. Een pad amper bewandeld. Zelfs voor de gemeente was alles nieuw. “We moesten veel zelf uitvinden,” vertelt Ton over de beginjaren met de pilotunit. “We hielden nauw contact met betrokken partijen en wisselden ervaring en kennis uit. Nog steeds wordt het systeem continu geüpdatet. Want de technische ontwikkelingen staan niet stil, net als de veranderingen in het politieke beleid. Daarop moeten of kunnen we anticiperen.”

Tijdens de 5-jaar durende pilot zijn de ervaringen van Ton de leidraad geweest in de productontwikkeling. De techniek staat, maar hoe functioneert de meststripper in de praktijk? Wat doet vorst met de installatie? Wat gebeurt er in het systeem als de niveaumeter vervuild raakt? Al deze zaken zijn meegenomen en doorontwikkeld, waardoor er na 5 jaar een volwaardige meststripper staat. “De Farmcubes meststripper is nu een uniform systeem waarmee uiteenlopende melkveebedrijven bedrijfszeker mest kunnen strippen.”

Dat laatste is belangrijk voor Ton: een bedrijfszeker, plug-in systeem waarmee melkveehouders kunnen voldoen aan de eisen en wensen van de overheid. Dat is ook reden dat het melkveebedrijf doorgaat met het vergaren en uitwisselen van data, ervaring en kennis. Dat is nodig vindt Ton, want volgens hem is dit een essentiële ontwikkeling binnen de borging voor o.a. de kringlooplandbouw, waarbij de reststromen worden omgezet naar waarde en daarna opnieuw ingezet op het eigen bedrijf.

Realtime data

Inmiddels wordt op het melkveebedrijf de pilot unit meststripper vervangen door de doorontwikkeling hiervan. Farmcubes is inmiddels een zelfstandig bedrijf geworden dat opereert onder de paraplu van Circular Values. De strippers worden onder de productnaam Quadro in de markt gezet. Afhankelijk van de bedrijfsgrootte wordt de Qaudro 1 of 2 ingezet. Het bedrijf van Ton en Kim heeft een Quadro 1. Ook met de nieuwe Quadro 1 en de test module, blijven Ton en Kim nauw betrokken bij meerdere pilots. Zo wordt straks voor de provincie de stikstofreductie buiten de stal door middel van real-time metingen met luchtsensoren gemeten. De Quadro van Farmcubes is een gesloten systeem. Hierdoor is het mogelijk de uitstoot ook buiten de stal te verminderen. Real-time data geeft melkveehouders grip op de situatie en een solide antwoord bij vragen vanuit de overheid.

Van besparing naar een verdienmodel

Met een sector in beweging, techniek die continu doorontwikkeld en een overheid die blijft verrassen, is stilstaan op dit gebied voor Ton en Kim geen optie. Ze blijven onverstoord het pad vervolgen en leggen waar nodig een nieuwe weg aan. “Met de Quadro 1 van Farmcubes staat er een perfecte stripper, maar we gaan verder. Zo onderzoeken we samen met een samenwerkingspartner welke grondstoffen vervangen kunnen worden. Kunnen we bijvoorbeeld ook mest verwaarden zonder toevoeging van zwavelzuur en salpeterzuur?”

De inzet van de strippers zorgt voor meer balans in de plaatsruimte. Door mest bedrijfsspecifiek uit elkaar te trekken, kan de fosfaat namelijk behouden worden op het bedrijf. De stikstof wordt na het strippen omgezet tot kunstmestvervangers. Een toekenning binnen Europa voor het toepassen als kunstmestvervanger zal zorgen voor evenwichtsbemesting i.c.m. forse reductie van mesttransporten en milieubelasting.

De volgende stap is van een besparing naar een verdienmodel gaan. In hoeverre dit lukt is afhankelijk van de overheid en hoe zij het ontleden van mest gaan waarderen. Voor Ton en Kim is dit een stip aan de horizon: dat door meststrippen een optimale bemesting gerealiseerd wordt, de stikstofuitstoot geminimaliseerd wordt en dat het een verdienmodel wordt voor melkveehouders.