De consumentenprijs van zuivelproducten daalde in juni en juli
De consumentenprijs van zuivel daalde afgelopen zomer voor het eerst na twee jaar van aanzienlijke prijsstijgingen. De consumentenprijsindex voor melk en zuivel bedroeg in juli 149 punten. Deze index is gebaseerd op de zuivelprijs in 2015 en bedroeg toen 100 punten, wat betekent dat de prijs van zuivel tussen 2015 en juli 2023 met bijna 50 procent is gestegen.
Tussen mei en juli vertoonden bijna alle zuivelproducten een prijsdaling, behalve yoghurt, die stabiel bleef. Verse halfvolle en magere melk daalden met 10 procent, terwijl kaas en kwark slechts 1 procent in prijs daalden. Houdbare melk steeg met 10 procent in prijs, en overige zuivelproducten met 2 procent. De consumentenprijsindex voor zuivel bleef hoog en lag in juli 2023 12 procent hoger dan in juli 2022.
Producentenprijs 2 procent lager
De producentenprijsindex voor zuivel (PPI) kwam in juli 2023 uit op 131 punten, wat 2 procent lager is dan in mei. De daling begon al in oktober 2022 en zette sindsdien voort. In de maanden oktober 2022 tot juli 2023 daalden de Nederlandse prijzen harder (-14 procent) dan de buitenlandse (-12 procent). De PPI ligt in juli 2023 14 procent lager dan in juli 2022, maar hoger dan in voorgaande jaren.
De prijsindex af boerderij stond in juli op 122 punten en was stabiel sinds mei na een scherpe daling aan het begin van 2023. De index ligt 33 procent lager dan het recordniveau van december 2022 en ongeveer 30 procent lager dan in juli 2022.
De prijsdalingen in het voorjaar passen in een normaal seizoenspatroon, inclusief prijsstijgingen na het voorjaar. Deze prijsstijgingen zijn in juli nog niet ingezet. In 2022 waren de melkprijzen bijzonder hoog, stelt WER. Vanaf halverwege 2020 waren de prijzen af boerderij verdubbeld. De prijsstijgingen in het voorjaar van 2021 en 2022 pasten niet in het seizoenspatroon. Deze hogere prijzen leidden tot een grotere melkaanvoer, wat druk uitoefende op de prijzen.
De prijsstijgingen in de zuivelsector werden veroorzaakt door marktverstoringen als gevolg van de oorlog in Oekraïne en internationale sancties tegen Rusland en Belarus. Vooral energie- en voerprijzen stegen na de Russische invasie in februari 2022. De coronapandemie veroorzaakte eerder problemen en lage boerderijprijzen. De prijsstijgingen begonnen in 2021 op de wereldmarkt.
13,8 miljard kilo melk
De meeste zuivelproducten worden in Nederland in supermarkten gekocht. De Nederlandse zuivelindustrie levert ook internationaal en importeert en exporteert zuivel. Nederlandse melkveehouders voorzien de zuivelverwerkers nagenoeg volledig van rauwe melk, en er vindt nauwelijks import van rauwe melk plaats.
In 2022 waren er ongeveer 14,7 duizend melkveebedrijven in Nederland die 13,8 miljard kilo melk leverden. De zuivelindustrie telde 26 ondernemingen met meer dan 10 miljoen kg productiecapaciteit in 2021. Ongeveer 90 procent van de melk wordt verwerkt door vijf coöperaties, voornamelijk tot kaas (57 procent) en melkpoeder (13 procent).
Ongeveer 30 procent van de zuivelproductie blijft in Nederland, terwijl 45 procent naar de EU gaat, voornamelijk naar Duitsland, België en Frankrijk. De Nederlandse zuivelsector exporteert veel, met China, de VS en het VK als belangrijke niet-EU-markten.
Op internationale markten, met name buiten de EU, zijn zuivelgroothandels (intermediairs) belangrijke afzetpartijen. Zuivelondernemingen uit Nieuw-Zeeland en Australië, Noord-Amerika, andere zuivelondernemingen uit Europa en lokale zuivelondernemingen opereren vaak tegelijkertijd in dezelfde landen als de Nederlandse zuivelondernemingen.
