Column: Hulpmiddel of dwangmiddel?

We insemineren een deel van de koeien met Belgisch Blauw, omdat we zwarte Holsteinstiertjes aan de straatstenen niet kwijt kunnen, terwijl we voor ‘Belga’s’ een wachtlijst met kopers hebben. Afgelopen week maakten we nog grapjes dat we de stiertjes voortaan zelf maar moesten gaan vetmesten. Want in het landbouwkrantje stond dat de subsidie voor een meststier dit jaar 1.250 euro is! Dan kan een nieuwe stal gauw uit. Maar grapje of niet, die vlieger gaat dus mooi niet meer op. Want de Holsteinstiertjes, waar we vanaf nu blijkbaar weer een afzet voor moeten zien te vinden, zullen vast wel niet onder de categorie ‘vleesras’ vallen.

Fokkerij verbeteren
Wat wil de staat met zo’n regel bereiken? Dat je alleen nog maar melktypische stieren mag gebruiken voor de landelijke fokkerij (om de totale melkproductie omhoog te krijgen)? Bij fokkerij gaat het toch om de ouders van een melkkoe en niet om de kalfjes die ze heeft voortgebracht? Of nou ja, als je een koe als stiermoeder wilt gebruiken, is het misschien een ander verhaal. Dan wil je natuurlijk weten hoe haar dochters het doen.

Via de melkcontrole (waar we ook verplicht aan mee moeten doen voor de diersubsidies) beslissen ze welke koeien er voor stiermoeders in aanmerking komen. Op basis van productie, vet en eiwit. En ook bij ons waren er maar liefst 26 kandidaten. Die ze van de week zowaar op exterieur kwamen beoordelen (met het blote oog). Waar je overigens verplicht aan mee moet werken allemaal, want ook hierbij geldt, anders geen subsidie. Maar goed. Stel dat één van die koeien uiteindelijk geselecteerd wordt als stiermoeder. Dan kan ik me voorstellen dat je daar geen Belgisch Blauwe stier op mag zetten. Maar waarom op de rest niet? Want een vleesstier zet je toch alleen op je minst productieve koeien. Dat zou toch juist goed moeten zijn? Dat je alleen vaarzen aan wilt houden van je beste koeien?

Dubbel
Het hele subsidieverhaal is natuurlijk heel dubbel. Is het doel van subsidies namelijk niet heel simpel; het helpen van mensen, boeren in ons geval? Waarom verzinnen ze dan bijvoorbeeld de regel dat een melkkoe niet ouder mag zijn dan acht jaar? Daardoor vallen veel kleine boertjes hier al meteen buiten de boot.

Ze zouden de boeren hier meer helpen als ze de papierhandel en het I&R systeem wat handzamer zouden maken. Veel stierkalfjes gingen bij ons heel lang gewoon zwart weg. Geen gedoe, geen papierwerk. Niet een uur rijden om één paspoort (schets) op te halen. En de koper, vaak een particulier, doet het kalf na een half jaar toch de diepvries in. Die zit niet te wachten op oornummers, een paspoort en factuur. Dode kalfjes net zo. Officieel moeten die worden opgehaald door Protan, het destructiebedrijf. Dat pas komt als je ‘meerdere kalfjes verzameld hebt’ (dat duurt maanden!), in een koeling, die iedere boer eigenlijk verplicht is om te hebben (en die niemand heeft natuurlijk). Praktijk: dode kalfjes gingen naar een buurman die hem aan zijn waakhonden gaf. In het systeem kwamen ze dan niet. Maar voor de subsidie geldt nu dat een koe alleen subsidie krijgt als ze, in het systeem, ook daadwerkelijk een kalfje heeft gehad. Dood of niet.

Papierwerk
Het begint hier dus ook langzaamaan te veranderen. Alles moet wit. Alles moet op papier. En alles moet nog kloppen ook nog. De hele riedel papierwerk die komt kijken bij de afvoer of verkoop van kalfjes en koeien. Hoewel je (nog zo’n regel) een koe die meedoet in de subsidie de eerste zes maanden na het indienen van de aanvraag niet eens af mág voeren. Ja, alleen in ‘bijzondere gevallen’ (op sterven na dood of een gebroken poot zeker). Koeien die kreupel lopen, niet meer drachtig willen worden of aan drie spenen uierontsteking blijven houden, zijn in ieder geval niet ‘bijzonder’ genoeg. En daar moet je dan nog maar ‘gewoon’ een paar maandjes tegenaan kijken.

Maar als we de geruchten mogen geloven, wordt het subsidiebedrag meer dan 800 euro per koe! Omdat er geen 300.000 dieren meedoen, maar slechts 91.000. Nou, voor dat bedrag wil je je nog wel aan een paar regels houden, hoe vervelend of onzinnig ze dan ook mogen zijn. Want eerlijk is eerlijk. Voor wat hoort wat. De boeren het geld en de overheid informatie. Of moet ik zeggen: betere naleving van de regels. Waarom wordt iedereen anders verplicht om mee te doen met de melkcontrole, die ons inziens overigens een complete wassen neus is? Want elke keer zijn er wel een aantal koeien van wie van de liters of de gehalten geen biet klopt. Wat heb je dan aan die informatie? Laat staan dat je op basis daarvan kunt sturen.

Inseminatiediploma
Ach, ze doen in ieder geval hun best, zullen we maar denken. En zijn ook wel bereid om mee te denken. Zo was Michel’s Roemeense inseminatiediploma ineens niet meer geldig, zonder duidelijke reden, waardoor hij nu een nieuwe cursus van 280 uur moet gaan volgen! Wat natuurlijk de grootste onzin is (aangezien hij al jaren dagelijks meerdere koeien insemineert).

Maar nu heeft de plaatselijke Veeverbetering Michel’s Nederlandse diploma’s laten vertalen en opgestuurd naar Boekarest, in de hoop dat ze dat wel goed gaan keuren. Ze werken dus wel mee en dat zullen wij dan ook maar doen. Alles netjes aanleveren en de dode kalfjes netjes in het systeem. Maar geen Belgisch Blauwe kalfjes meer in de hokjes straks… dat zal nog wel even slikken zijn.