Column: Toegevoegde waarde

En hebben de dames en heren melkmarkt specialisten deze keer de omwenteling op de spotmarkt door vermoedelijk nog te komen krapte aan zien komen? Wie de marktberichten van juli heeft bijgehouden weet, dat ze allemaal weer volkomen verrast zijn. De specialisten verwachtten toen nog een verdere daling van de melkprijs door de grotere botervoorraden en „het opdrogen van de vraag“ (marktbericht Productschap Zuivel). Welke conclusies zou je nu kunnen trekken uit het huidige verloop van de melkmarkt?

• Onze melkmarkt specialisten zijn vooral goed in het achteraf verklaren van marktbewegingen en hebben daarom in deze ‘nieuw melkmarkt’ weinig toegevoegde waarde meer
• De melkmarkt wordt bepaald en gestuurd door hysterische speculanten in plaats van door solide sterke specialisten, waardoor deze markt weinig toegevoegde waarde meer heeft voor de melkveehouders
• Markttransparantie is verder te zoeken dan ooit en zal door de voorgestelde wijzigingen in het Melkpakket nauwelijks verbeteren, waardoor het Melkpakket op dit front ook weinig toegevoegde waarde heeft
• De Europese Commissie voor landbouw en de Europese politici hebben al hun invloed op de melkmarkt weggegeven ten gunste van de marktliberalen en hebben daarom weinig toegevoegde waarde meer en daarmee een deel van hun bestaansrecht voor de melkveehouderij verloren

Dat laatste punt licht ik graag verder toe: in het Verdrag Van Lissabon staat in Artikel 39, het doel van het gemeenschappelijk landbouwbeleid (GLB). Onder punt C staat dat het GLB ten doel heeft om “de markten te stabiliseren”. Dit doel wordt door de Europese Commissie met de huidige marktliberalisatie, met voeten getreden. Bewust. Het is immers de Commissie zelf, die al vele malen verklaarde dat de markt door de liberalisatie volatiel wordt. En volatiel is het tegenovergestelde van stabiel. Wanneer de Europese Commissie van landbouw bewust de doelstelling van een, voor Europa zo belangrijk verdrag negeert, heeft de houdbaarheidsdatum naar mijn mening, ruim overschreden.

Maar de Europese Commissie gaat vaker aan de realiteit voorbij: enkele weken geleden nog, verklaarde landbouwcommissaris Dacian Ciolos, dat er geen sprake was van een melkmarktcrisis in de EU “omdat de melkprijs nog niet het lage niveau van 2009 had bereikt”. Wat een beroerde economische onderbouwing! Zou hij naar de stijging van de kosten voor het produceren van een kilo melk sinds 2009 hebben gekeken, dan had Ciolos geweten dat de huidige melkprijs crisis voor de melkveehouders ernstiger is dan die van 2009.

Maar niet alleen de politiek heeft schuld aan de huidige slechte positie voor melkveehouders. In Groot Brittannië voeren de melkveehouders van Farmers for Action (waarmee we binnen DDB en EMB een zeer regelmatig contact onderhouden) actie tegen de door de melkfabrieken aangekondigde melkprijs verlagingen .. en ze hebben succes. Bij de melkfabrieken, de supermarkten en de politiek. En waarom hebben deze melkveehouders succes? Omdat ze worden ondersteund door de traditionele boerenbond. Samen werken ze aan een stuk bewustwording bij het publiek en de politiek. Wij kennen dat voordeel in de EMB en de DDB nog niet. Juist de grote, traditionele boerenbonden op het vasteland van Europa, ondersteunen de zuivelindustrie en de melkhandel in plaats van hun leden. Het zijn deze grote, traditionele boerenbonden die bij de politiek en de Europese Commissie volhouden, dat er van een crisis onder de melkveehouders geen sprake is. Ongeacht de lage melkprijzen met explosief gestegen kosten, ongeacht het inmiddels alarmerend lage aandeel jonge boeren (in de EU nog slechts 5% onder de 35 jaar terwijl de helft van de boeren ouder is als 55 jaar) en ongeacht de aangetoonde ongelijke verdeling van de marges. Ons probleem ligt niet alleen bij de politiek, maar zeker ook bij boerenvertegenwoordigers die even gemakkelijk als de leden van de Europese Commssie van landbouw, de doelstelling voor hun achterban zijn vergeten. Leden van de traditionele boerenbonden hebben de opdracht om hun vertegenwoordigers weer op het juiste spoor te zetten. Want deze moeten de belangen van hun leden/melkveehouders behartigen. Wanneer ze deze opdracht weigeren uit te voeren, is het beter om deze mensen op een zijspoor te zetten, want dan hebben zij ook geen toegevoegde waarde voor de melkveehouders meer.

De DDB en de EMB werken intussen ook verder aan de totstandkoming van een eerlijke markt met maatschappelijk betrokken organisaties. Met dit doel vindt ook de Good Food March plaats waarbij boeren en burgers op de fiets, met de auto en de trekker, naar Brussel rijden om daar op 19 september een grote slotmanifestatie te houden. Om voor het nieuwe GLB een eerlijke markt, een duurzaam beleid en goed voedsel te eisen. Werkelijke toegevoegde waarde.