Trefzekere celgetal bepaling

Sander Vijverberg runt een melkveebedrijf dat hij in 2009 van zijn ouders heeft overgenomen. Op dit moment zijn er 130 melkkoeien die Sander, zonder vreemde arbeid, nog verder wil uitbreiden naar 150 melkkoeien. De koeien worden gemolken door 3 Astronaut melkrobots. Dat de groei te danken is aan automatisering is Sander stellig over, “Mijn vader en vrouw Marianne springen af en toe bij om te helpen, maar in principe kan ik al het werk in mijn eentje rondzetten op het bedrijf. Zonder automatisering had ik dat nooit voor elkaar gekregen.”

Puntjes op de i
Het belangrijkste doel van het bedrijf is naar Sanders eigen zeggen: “Om zo efficiënt mogelijk een groen getal onder de streep te krijgen.” Dat dit nooit ten koste mag gaan van de gezondheid en welzijn van de koeien onderstreept de veehouder: “Ik ben melkveehouder en ik houd van gezonde koeien die vlot door de stal lopen. Dat wil ik blijven doen op een zo goed mogelijke manier voor mijn koeien en tegelijkertijd zo rendabel mogelijk te zijn.” Hoe hij dit doel realiseert? “Door hele korte lijntjes te hebben in alle processen op het bedrijf, dat betekent een schoon bedrijf met een schone robot en stal zodat de gezondheid van de koeien gewaarborgd wordt. Kortom; overal de puntjes op de i zien te krijgen.”

“Waar de MPR geen grote afwijking indiceert, laat de MQC-C zien dat er wel degelijk iets aan de hand is.”

Kort op de gezondheid zitten van zijn dieren vind Sander een essentieel onderdeel van een succesvolle bedrijfsvoering. Sander was een van de eerste veehouders die gebruik heeft gemaakt van de MQC-C (Milk Quality Control-Cellcount). De MQC-C kan geïntegreerd worden in de melkrobot (kastje dat aan de robot wordt bevestigd) en meet dagelijks per individuele koe en per melking het celgetal. Veehouders, maar ook dierenartsen en adviseurs krijgen hierdoor een heel nauwkeurig inzicht in de uiergezondheidssituatie van elke afzonderlijke koe. Sander: “Hoe eerder je een sluimerende verhoging of ontsteking kunt constateren bij je dieren, hoe sneller je kunt acteren en kunt voorkomen dat een situatie verergert. Op die manier scheelt het je veel tijd, werk en kosten, en voor de dieren is het veel beter om in een vroeg stadium van bijvoorbeeld mastitis iets te doen om te voorkomen dat het erger wordt.” Sander heeft de MQC-C (1 per robot) bijna 3 jaar geleden aangeschaft. “Het was toen een nieuwe optie en het idee sprak me aan, ik had er wel vertrouwen in.” Sindsdien is de meting van de MQC-C een essentieel onderdeel geworden van de dagelijkse controle en werkzaamheden op het bedrijf.

Hoe werkt de MQC-C?
De bepaling van het celgetal is gebaseerd op het meten van de viscositeit van de melk die gereageerd heeft met de reagent vloeistof. Hoe dikker de oplossing, hoe hoger het celgetal. Standaard wordt van elke 3e melking het celgetal bepaald. Indien een koe “verdacht” is schakelt het meetsysteem automatisch over naar celgetalbepaling van elke melking bij de betreffende koe. Ook als het celgetal weer voldoende laag is zal het systeem zelf weer overschakelen naar een celgetalbepaling van elke 3e melking. Optioneel kan er ook gekozen worden om het celgetal van alle melkingen van alle dieren dagelijks te bepalen.

“Ik ben melkveehouder en ik houd van gezonde koeien en een groen getal onder de streep”

In het T4C management programma worden de celgetalwaarden per koe en van de koppel weergegeven. Daarnaast is het celgetal onderdeel van het nieuwe gezondheidsrapport en komen attentiekoeien snel in beeld met de juiste informatie. Sander volgt wekelijks een vast patroon op basis van de MQC-C uitslagen, die zelf in te stellen zijn. Elke ochtend kijkt hij eerst naar de metingen van het afgelopen 24 uur en op basis daarvan weet hij of en welke koeien extra controle of behandeling nodig hebben. Dat wil niet zeggen dat de MQC-C elke melking meet en elke attentie direct actie nodig heeft. “Maandag gaan alle melkingen van alle koeien door de MQC-C en dan controleer ik die. De rest van de week controleer ik alleen de ‘attentie koeien’, koeien die een afwijking in celgetal laten zien.” Bij een kleine afwijking in celgetal wordt dat meteen door het systeem aangegeven. Het is een betrouwbare referentie waarop ik mijn controles baseer”, aldus Sander.

MPR vs. MQC-C
De celgetalbepaling van de monstername MPR (Melkproductregistratie van CRV) is eenmaal per 4 of 6 weken een moment opname. “Hierdoor mis je meer dan je zou denken!” Sander geeft aan dat met name bij een sluimerende uierontsteking het belangrijk is om tijdig actie te kunnen ondernemen. “Per melking kan het verschil namelijk best groot zijn. De MQC-C geeft specifieker inzicht op celgetal en laat sneller zien dat er wel degelijk iets aan de hand is waardoor ik eerder kan ingrijpen.”

Wanneer grijpt hij in? “Een koe die een verhoging laat zien (een attentiekoe) wordt automatisch door het systeem elke melking daarna weer gecontroleerd. Na twee of drie attenties achter elkaar grijp ik in, tenzij het een extreme verhoging is, dan grijp ik direct in.” Op die manier kan Sander de uierontstekingen voor zijn en onder controle houden op zijn bedrijf. “Het is veel betrouwbaarder dan monstering, met de MQC-C blijft niets onopgemerkt.”

“In principe kan ik al het werk in mijn eentje rondzetten op het bedrijf. Zonder automatisering had ik dat nooit voor elkaar gekregen”

Toekomst
Sander noemt de MQC-C een handvat om kort op de controle van zijn dieren te zitten en de gezondheid te kunnen bewaken. “Het snel kunnen ingrijpen is het grote voordeel van de MQC-C, en het heeft relatief lage kosten die zo zijn terugverdiend.” Het systeem heeft het voor zijn bedrijf de verwachting waargemaakt “het is een heel belangrijk hulpmiddel bij de dagelijkse werkzaamheden, ik zou het niet meer kwijt willen!” Doel voor de toekomst is voor Sander om 150 koeien in de robots te krijgen “daar willen we ons bedrijf op runnen.” De huidige markt en (onzekere) regelgeving maken het lastig om plannen te maken voor de toekomst. Als geld geen rol zou spelen wat zou hij dan veranderen aan zijn bedrijf? Als het aan Sander ligt zou hij liever niet teveel verandering zien. Alhoewel hij wel iets kan bedenken: als geld geen rol zou spelen zou ik nog ventilatoren voor in de stal willen aanschaffen. Maar”, geeft hij toe, “als ik dat heb en ik kan het bedrijf rondzetten met 150 gezonde melkkoeien heb ik verder alles wat m’n hartje begeert” aldus een positieve Sander Vijverberg.