Het is geven en nemen, en daarin moet een balans zitten. Raakt die balans eruit, dan neem je afstand. Doe je dat niet, dan ga je over je eigen grenzen heen. Dan geef je te veel of krijg je te weinig terug. Natuurlijk kan het niet altijd op een weegschaal of gemeten worden met de liniaal, hoeft ook niet, want met vertrouwen hoeft de balans niet altijd exact in het midden te liggen.
Maar wat nou als de partij waarmee je zakendoet alleen maar neemt? Je krijgt niets terug, levert keer op keer, maar krijgt niets terug. En daarbovenop is die partij nog onbetrouwbaar ook, je krijgt de schuld van iets wat je niet gedaan hebt of wordt onder druk gezet om iets te doen wat je niet wil. Zeg maar de melkfabriek die ten onrechte zegt dat je kwaliteit niet voldoet, de slachterij die ten onrechte zegt dat je slachtvar-kens afgekeurd zijn of de loonwerker die een halfuurtje meer rekent dan hij echt voor je gewerkt heeft. Elke boer zou vrij snel klaar zijn en afrekenen met zulke partijen. Klachten over melk of vlees moeten maar met eerlijke monsters of metingen onderbouwd worden en die loonwerker kan dat laatste halfuur van de factuur aftrekken. Tot zover vrij simpel, zou u zeggen. Maar wat als je belangenbehartiger bent, de goederen die je ‘levert’, is wat boeren kunnen leveren/oplossen, het middel waarin je betaald krijgt of terugkrijgt, is perspectief, toekomst, locaties, verdienmodel, ofwel license to produce.
Vroeger was er zoiets als vertrouwen en menselijkheid. Nooit helemaal sluitend, maar de burger die dagelijks met zijn melk-kannetje bij Boer Jansen in het dorp melk kwam halen, keek even in de stal naar de gezonde koeien, maakte een praatje en zelfs zonder KKM-erkenning kocht hij graag en met vertrouwen zijn melk. Vertrouwen en menselijkheid is inmiddels verleden tijd. Keuringscertificaten, borgingen en hele datasystemen komen er nu aan te pas om aan te tonen hoe goed we het als landbouw doen. Belangenbehartigers leggen keer op keer alle feiten of tafel, alle cijfers hoe goed we het doen. Praten mee over doelen waar en hoe we het nog beter gaan doen. En toch krijgen we niks terug. Vroeg of laat word je wakker, besef je de onmogelijke spagaat. En stop je, al dreigt de tegenpartij om zaken te gaan doen met een andere partij of generiek te gaan korten. Dan stop je, bestempel je die partij, in dit geval de overheid, als onbetrouwbaar. En spring je niet voor de 800ste keer door een hoepeltje, maar spring je uit die spagaat.
Jeroen van Maanen,
melkveehouder in Zeewolde en bestuurslid NMV
Tekst: Jeroen van Maanen
