2 gouden tips voor minder stress en een soepele opstart
Angelique: “Bij stress stellen veel veehouders zich voor dat dieren in opperste verwarring door het hok heen rennen, maar ook als de dieren er rustig bij staan kunnen ze stress ervaren. Stress is namelijk een hormonaal proces, waarbij het stresshormoon cortisol vrijkomt. Als dat langere tijd in hogere concentraties in het bloed aanwezig is, heeft dat een negatieve invloed op de weerstand van koeien. Dit vertaalt zich in meer ziektegevallen in de stal.”
Oorzaken van stress
De dierenarts stelt dat stress veel verschillende oorzaken kan hebben: “. Elke vorm van ongerief kan voor stress zorgen. Bijvoorbeeld het vinden van een plek in de rangorde, of liggen in de tocht. Ook niet voldoende toegang hebben tot voeding en water leidt tot stress”.
Tip 1: Zoek actief naar stressveroorzakers.
Het zien van ‘stressveroorzakers’ in de stal is iets waar je even bij stil moet staan. Soms springen zaken pas in het oog als je er gericht naar op zoek bent. “De laatste maanden ben ik me meer in huisvestingsfactoren gaan verdiepen. Toen ik pas op een bedrijf was waar ik al jaren kom, viel me ineens op dat de droge koeien hun kop helemaal niet konden wegsteken in de ligbox. Er waren niet te veel dieren, maar in de box lagen ze eigenlijk klem. Het aanpassen van dat soort zaken, heeft echt effect op hoe koeien opstarten.”
Let bij uw ronde door de stal in ieder geval op de volgende punten:
- Goede beschikbaarheid van voer en water. genoeg ruimte aan het voerhek en liefst minimaal twee waterpunten. Ook koeien die laag in de rangorde staan moeten makkelijk een plekje kunnen vinden.
- Voldoende ligboxen. Met name voor droge koeien is het heel belangrijk dat ze kunnen gaan staan of liggen wanneer ze willen. Tijdens de droogstand moet elk dier een ligbox hebben en liefst een of twee over. Overcapaciteit geeft rust en zorgt ervoor dat koeien niet “naast die rotkoe hoeven te gaan liggen”, zegt Angelique.
- Ruimte voor ongehinderd staan en liggen. De ligboxen moeten van goed formaat zijn, zodat de koeien ongehinderd kunnen gaan staan en liggen. Bijvoorbeeld afstelling van de schoftbomen en de lengtevan de boxen is daarbij erg belangrijk. Zorg dat de maat van de ligboxen past bij de maat van uw koeien.
- Ongehinderde rondgang. In een koppel heerst een bepaalde rangorde. Daarom moeten koeien elkaar uit de weg kunnen gaan. De dieren moeten rond kunnen lopen zodat de koeien onderaan de pikorde niet ‘in een hoekje worden gedrukt’.
Tip 2: Geef de droge koeien extra aandacht
Omdat stress zorgt voor een weerstandsdip, is het voorkomen hiervan extra belangrijk bij de droge koeien. Deze doorgaan namelijk van nature al een weerstandsdip, die door stress nog verder kan verdiepen. Let daarom extra op de volgende punten:
- Zo min mogelijk groepswisselingen. Tijdens de droogstand werken veel boeren met verschillende rantsoengroepen. Dat werkt goed om dieren naar behoefte te voeren, maar levert ook stress op. Bij elke wisseling, moeten koeien opnieuw hun plekje vinden in de rangorde. Een krachtvoerautomaat kan uitkomst bieden. Zo kunt u bijvoorbeeld de koeien die bijna gaan kalven, de close up groep, toch meer krachtvoer geven.
- Gebruik de afkalfstal alleen voor het afkalven. Dieren die bijna gaan kalven, dragen zo 150 kilo extra gewicht mee. Ze hebben daarom meer ruimte nodig om zich comfortabel te kunnen bewegen. Een speciale afkalfstal, biedt daarbij uitkomst. Het advies van Angelique is echter om dieren hier niet langer dan zes uur van te voren te plaatsen: "De groep geeft de meeste rust. De afkalfstal is om te kalven, niet om te verblijven."
- Zet dierengroepen apart als dit structureel zorgt voor minder stress. Het mengen van bepaalde groepen geeft stress. Zo hebben bijvoorbeeld drachtige vaarzen het moeilijk als ze bij de droge koeien worden gehouden. Deze dieren kunnen daarom beter apart worden gehouden tot ze goed gekalfd zijn.
Wat kunt u nú doen tegen stress in de stal?
Angelique raadt alle veehouders aan om liefst vandaag nog een ronde door te stal te maken en te zoeken naar manieren om stress te verminderen bij de droge koeien. Angelique: “Neem de droogstandshuisvesting eens goed onder de loep en neem geen genoegen met een vluchtige indruk. Ga eens echt kijken, tellen, meten. Hoeveel dieren zijn er, hoeveel voerheklengte? Als je inzoomt op details kom je echt vaak dingen tegen die niet optimaal zijn en waar je te weinig aandacht voor hebt. Die zie je niet als je niet echt goed kijkt, maar het zijn wel belangrijke verbeterpunten. En ga ook eens samen met de dierenarts de stal in om te kijken naar stressfactoren, bijvoorbeeld aan de hand van de Healthy Start checklist. Zo’n frisse blik, daar wordt geen veehouder minder van!”