Ophouden nageboorte: preventie in 3 stappen

Vanholder: “Normaal gesproken komt de placenta binnen 6 uur na afkalven los. Als dit na 24 uur nog niet gebeurd is, spreken we van een opgehouden nageboorte. Gemiddeld komt dit voor bij zo’n 8 procent van de koeien. Als het bedrijfspercentage boven de 10 procent komt, is er meer aan de hand en kun je spreken van een bedrijfsprobleem.”

Gevolgen opgehouden nageboorte
In eerste instantie lijkt de aandoening vrij onschuldig. “Koeien met een opgehouden nageboorte zijn niet meteen ziek. Het uithangende deel van de placenta komt echter al snel in contact met vuil, waardoor gemakkelijk een infectie ontstaat. Zeker omdat het uithangende deel, samen met het vuil, soms weer een stukje naar binnen wordt gezogen. Baarmoederontsteking is daardoor vaak het gevolg, waardoor het weer op gang komen van cyclus wordt vertraagd. Deze koeien worden dus later voor de eerste keer tochtig, hebben vaak een lagere kans op dracht bij eerste KI en uiteindelijk wordt de tussenkalftijd langer“

Oorzaken opgehouden nageboorte
Als u vaak last heeft van koeien met een opgehouden nageboorte, raadt Vanholder aan te kijken naar de mogelijke oorzaken. “Zo lang de oorzaken niet op tafel liggen, is het eigenlijk dweilen met de kraan open wat dit soort aandoening en betreft. Dat is niet alleen een aanslag op de gezondheid van uw koeien, maar kost ook onnodig veel werkplezier.”

- Afwijkende kalving of kalveren
Bij een afwijkende geboorte (slag in de dracht, keizersnede, lange verlossing) of afwijkingen aan het kalf, is het risico op aan de nageboorte staan groter. “Dit zijn oorzaken waar u niet meteen vat op hebt, hoewel een juiste stierkeuze met een goede score voor afkalfgemak hier al invloed op kan hebben

- Verminderde weerstand
De weerstand van de koe is van groot belang. Met name koeien met een verminderde werking van een bepaald soort witte bloedcellen, de neutrofielen, hebben vaker last van een opgehouden nageboorte. Deze cellen zijn betrokken bij het “losmaken” van de nageboorte van de baarmoeder van de koe. Teveel stress tijdens de laatste weken voor het kalven door slecht koecomfort, overbezetting, teveel verplaatsingen, hittestress, verergeren de immuniteitssuppressie die haast bij elke koe rondom afkalven optreedt. Ook tekorten aan specifieke mineralen en vitaminen, belangrijk voor de werking van het immuunsysteem, kunnen ophouden van de nageboorte veroorzaken. Met name voldoende vitamine E, selenium, jodium en vitamine A zijn belangrijk om deze aandoening te voorkomen.

- Slepende melkziekte
“en verstoorde vruchtbaarheid en een verminderede weerstand, zijn vaak de gevolgen van slepende melkziekte. De praktijk leert dan ook dat koeien met een opgehouden nageboorte vaak last hebben van deze aandoening. Het voorkomen van een opgehouden nageboorte, hangt dus sterk samen met het voorkomen van slepende melkziekte.” Verderop in dit artikel geeft Vanholder tips om slepende melkziekte te voorkomen.

- Kalfziekte
Bij kalfziekte neemt het risico op ophouden van de nageboorte toe. Calcium is niet alleen belangrijk voor het samentrekken van spieren zoals de baarmoeder, maar ook voor de werking van de afweercellen die helpen bij het “afstoten” van de nageboorte.

Opgehouden nageboorte voorkomen
Als u een idee heeft van de oorzaken, heeft u aangrijpingspunten voor een preventieplan. Volgens Vanholder kent dit preventieplan drie belangrijke pijlers:

Punt 1: Verbeter uw voermanagement tijdens de Vital 90 Days en voorkom ketose
Een optimaal voermanagement, met een correct samengesteld en gebalanceerd rantsoen wat de nodige mineralen en vitaminen bevat, zorgt voor gezonde, actieve koeien die blijven vreten. Hierdoor blijft de droge stof-opname maximaal, vervetten ze niet en is de negatieve energiebalans beperkt. Oudere en vette droogstaande koeien vreten vaak te weinig, hebben een ergere negatieve energiebalans en hebben daardoor een verhoogt risico op ketose. Door bij deze dieren preventief Kexxtone tijdens de droogstand toe te dienen, kan u ketose grotendeels voorkomen. Lees hier over de specifieke voerbehoeftes van uw koeien tijdens de far off- en close up fase en rond afkalven.

Punt 2: Beperk stress rondom afkalven
Door te zorgen voor goed bereikbare en voldoende voer- en drinkplaatsen, een optimaal koecomfort en weinig verplaatsingen kunt u stress tijdens de droogstand beperken voorkomen. Verplaats een koe alleen naar de afkalfbox als ze echt tekenen van een naderende afkalving vertoont. Doet u dit eerder, dan veroorzaakt u stress.

Punt 3: Voorkom kalfziekte
Let bij het samenstellen van het droogstandsrantsoen op het beperken van de dagelijkse calciumgift door onder andere graskuil beperkt te voeren. Kuilgras is doorgaans ook rijk aan kalium wat de kation-anionbalans nadelig beïnvloedt met meer kans op kalfziekte als gevolg. Het voeren van anionische zouten kan helpen om de KAB te laten dalen, zeker wanneer dit wordt gecombineerd met een rantsoen wat ook maïs bevat en graskuil die niet met drijfmest bemest is geweest.