Vier jaar Home Made Eiwit: Ieder jaar 1 punt lager in ureum

Sinds 2020 draaien zeven deelnemers in West-Nederland (vooral op veengrond) en zeven deelnemers in Oost-Nederland (op zandgrond) mee met Home Made Eiwit. Het gaat om een project van Verantwoorde Melkveehouderij. Aan de hand van de KringloopWijzers van de deelnemers worden de ontwikkelingen van deze bedrijven over de periode van 2019 tot en met 2022 in beeld gebracht.

Aandeel EEL niet hoger

Uit het gemiddelde aandeel eiwit van eigen land (EEL) over de jaren 2019 tot en met 2022 voor de groepen oost en west blijkt dat het niet gelukt is om dit aandeel eiwit eigen land structureel te verhogen. 2022 laat zelfs het laagste aandeel EEL zien voor zowel de groep west als die in oost. Daar tegenover was 2021 het jaar met het hoogste aandeel eiwit van eigen land.

Grote impact droogte

De grasland-opbrengsten in kg droge stof (ds), maar ook die van eiwit, waren in 2022 op het laagste niveau. In 2020 had vooral het oosten van het land meer last van de droogte dan het westen; daar werd minder gras gewonnen, maar wel met een hoog eiwitgehalte. ‘Voor een hoger aandeel van eigen land is een goede grasoogst, met ook voldoende eiwit, essentieel’, aldus de onderzoekers van Verantwoorde Melkveehouderij. ‘Vanwege deze jaarinvloeden blijft het belangrijk het kengetal EEL als een driejarig gemiddelde te blijven bekijken, en niet per afzonderlijk jaar.’

Lager durven gaan

Naast het sturen op meer eiwit productie van eigen land, is duidelijk gewerkt aan het scherper sturen op eiwit in het rantsoen, zo blijkt uit de cijfers. ‘Daarbij was het ureum in de melk de graadmeter om ook lager durven gaan’, aldus de onderzoekers. ‘Het verschilt per veehouder hoe strak er wordt gestuurd en welke grens wordt opgezocht. Toch zeggen ook de deelnemers die niet veel aanpassingen hebben doorgevoerd na vier jaar anders tegen het ureum aan te kijken en minder snel de eiwitkraan open te trekken bij een lager ureum dan voorheen.’

Hoge krachtvoerprijzen

Dit werd ook gestimuleerd door de hoge krachtvoerprijzen en een voorjaarskuil van 2021 met weinig eiwit. ‘Maar de deelnemers aan HME laten zien dat sturen op ureum mogelijk is. Vooral in het groeiseizoen zijn belangrijke stappen gezet door te kiezen voor energierijke bijvoeding op stal met laag eiwit, naast het voeren van vers gras door middel van weidegang of zomerstalvoeren.’

Eiwitbenutting omhoog

Door naast eiwitrijk vers gras, eiwitarmer kuilgras en/of snijmais in de zomer en najaar te voeren, en eiwitrijkere kuilen te bewaren voor het winterseizoen, is de eiwitbenutting met name in deze periodes omhooggegaan en het ureum naar beneden. Daarnaast werd vroegtijdig gestuurd op het verlagen van eiwit in het krachtvoer wanneer de koeien weer naar buiten gingen.

Scherp voeren

De relatie met ureum en Ruw Eiwit (RE)/kVem is volgens de onderzoekers ook duidelijk te zien in de cijfers van de groep oost, waar deze van 167 naar 158 RE in kg ds is gegaan. ‘Dat betekent een effect van 2 procent EEL extra door een betere eiwitbenutting. Zonder dit effect was het gemiddelde van de groep door de droogte nog verder achteruitgegaan.’ Qua graslandopbrengst komt 2022 ca 2,5 ton ds lager uit, wat ongeveer gelijk staat aan 10 procent EEL. ‘Door goed management en scherp voeren is de ‘schade’ beperkt tot 5 procent. Dit benadrukt nog eens het belang om zowel op de oogst, als op de benutting van eiwit te focussen.’

Perspectief sturen op EEL

Kijkend naar de cijfers van vier jaar Home Made Eiwit, dan laten de bedrijven zien wel degelijk invloed te kunnen uitoefenen op het aandeel EEL door management(aanpassingen), aldus Verantwoorde Veehouderij. ‘Het verbeterpotentieel ligt voor een individueel bedrijf op 5 tot 10 procent punten. De invloed van de groei- en weersomstandigheden zijn en blijven daarbij hoog. Maar met goed management kan de negatieve impact hiervan beperkt worden en kan het voordeel van groeizame jaren nog beter worden benut. Voor meer structurele verhoging van het aandeel EEL is verandering nodig in bedrijfsopzet, extensivering en voerstrategie door bijvoorbeeld krachtvoer met minder eiwit te voeren.’