Koemanagement bepaalt financieel resultaat

Een gezonde veestapel draagt positief bij aan het bedrijfsinkomen van een melkveebedrijf. Bovendien is een gezonde veestapel goed voor het dierwelzijn. Bewezen is dat bij dieren met verslechterde gezondheid, door bijvoorbeeld mastitis of klauwaandoeningen, de kosten hoog kunnen oplopen. Alfa onderzocht de relatie tussen diergezondheid en het economisch resultaat, en de invloed die veterinaire bedrijfsbegeleiding heeft.

Forse verschillen
Diergezondheidskosten blijken sterk te variëren. Tussen de groepen bedrijven met de laagste en de hoogste kosten is een verschil zichtbaar van ongeveer 1 euro per 100 kilogram meetmelk. Uitgedrukt per koe lopen de kosten op van 50 tot ongeveer 150 euro. Zowel het saldo melkvee per 100 kilogram melk (+ 2,30 euro) als per koe (+ 100 euro) ligt op de lagekosten bedrijven structureel hoger. Er is daarbij geen verschil te zien in bedrijfsomvang en intensiteit. Bedrijven met lage diergezondheidskosten houden meer koeien, met een lagere productie per koe met minder jongvee. De koeien worden er gemiddeld vier maanden ouder. Ook de voerkosten zijn lager. Het lijkt erop dat bedrijven met lage diergezondheidskosten op verschillende fronten beter presteren dan de hogekostenbedrijven.

Financieel voordeel begeleiding onduidelijk
Ruim 45 procent van de ondervraagden geeft aan een vorm van veterinaire begeleiding toe te passen. Thema's als vruchtbaarheid en uiergezondheid staan, zoals verwacht, hoog op de agenda. Opvallend is dat 33 procent van de veehouders de productiegegevens nooit met de veearts doorneemt, of alleen bij problemen. Bij 28 procent van de bedrijven uit de lagekostencategorie komt regelmatig een veearts voor bedrijfsbegeleiding op het erf. In de hogekostencategorie is dit maar liefst 70 procent. De bedrijven die bedrijfsbegeleiding toepassen realiseren een iets hogere melkproductie per koe (+ 500 kilogram) en zijn intensiever (+ 800 kg/ha). Positief is ook dat ze beter scoren op ziektestatussen zoals IBR en BVD, tussenkalftijd en tankmelkcelgetal. Daarmee zijn de positieve punten benoemd. Negatief zijn punten zoals meer klauwaandoeningen, een hoger antibioticagebruik en een lagere gemiddelde leeftijd van de melkkoeien bij afvoer. De jongveebezetting ligt aanzienlijk hoger (+ 0,8 stuks per 10 melkkoeien). Meest opvallend is dat, ondanks alle extra inspanningen en kosten die worden gemaakt, er geen verschil is in het saldo melkvee per 100 kilogram melk (tabel 1). Het saldo per koe is wel beter (+ 75 euro). De begeleiding draagt dus deels bij aan een gezondere veestapel maar dit resulteert niet direct in een economisch beter draaiend bedrijf. De meerkosten van de begeleiding wegen amper op tegen de meeropbrengsten.

Strakker sturen op resultaat
Enigszins tegen de verwachting in realiseren bedrijven met lage diergezondheidskosten een goede diergezondheid en een goed financieel resultaat. Voor een aanzienlijk deel maken zij daarbij geen gebruik van veterinaire bedrijfsbegeleiding. Dit lijken de scherpere ondernemers, want zij scoren ook op andere onderdelen van de bedrijfsvoering beter. Veterinaire bedrijfsbegeleiding kan bijdragen aan een betere diergezondheid, maar op een aantal punten vallen de resultaten toch nog wat tegen, er is echter niet onderzocht in hoeverre bedrijven zijn verbeterd gedurende de deelname. Met betere afspraken tussen dierenarts en veehouder valt het (financiële) resultaat van begeleiding wellicht nog verder te optimaliseren.

Tips
- Maak bij uw dierenarts de onderwerpen kenbaar waarop u wilt focussen
- Stel zowel technische als financiële doelen en deel die met uw adviseur(s)
- Pak oorzaken aan in plaats van branden te blussen
- School uw eigen kennis op koemanagement gebied regelmatig bij
- blijf als boer zelf aan het roer!

Meer informatie over dit onderwerp: lees Cijfers die Spreken Melkveehouderij 2012.
Heeft u vragen dan kunt u gerust contact met ons opnemen.
Sake Kooistra, Agrarisch Bedrijfskundige, 088-2531025, srkooistra@alfa.nl
Alfa heeft 31 vestigingen in Nederland. http://www.alfa.nl/Pages/Home.aspx