Nieuw GLB: minder regels, lager budget
In de huidige situatie schrijft Brussel gedetailleerde regels voor, die de lidstaten overnemen. Als gevolg van kritiek van onder andere de Europese Rekenkamer worden die regels steeds stricter, wat leidt tot meer administratieve verplichtingen voor de boeren. Het nieuwe GLB is een mooie kans om deze 'doodsspiraal' te doorbreken, vindt de Commissie.
In het voorstel dat Hogan zal presenteren, laat de Commissie meer ruimte voor de lidstaten. De Commissie zal een raamwerk opstellen met doelstellingen die de landen moeten halen, en landen krijgen de vrijheid om daar zelf beleid op los te laten. De Commissie kijkt wel of het voorgestelde beleid zal leiden tot de doelstellingen die in het raamwerk zijn gesteld, en landen vragen om hun beleid bij te stellen als ze inschat dat de doelstellingen niet worden gehaald.
Steun voor geschetste lijnen
Het voorstel krijgt de steun van de lidstaten en het Europees Parlement, zeggen stemmen in Brussel. Maar op het moment zijn slechts geschetste lijnen bekend van hoe het nieuwe GLB eruit komt te zien. De vraag is of het enthousiasme blijft als ook de details worden ingevuld.
Meer vrijheid, minder geld
Aan de toegenomen vrijheid voor lidstaten hangt wel een prijskaartje: het budget voor het GLB gaar naar alle waarschijnlijkheid omlaag. De Europese Commissie krijgt meer taken erbij; van een Europese defensie en terrorismebestrijding tot het tegengaan van klimaatverandering.
Tegelijk verdwijnt met de Brexit de Engelse bijdrage aan het EU-budget en niet alle landen zijn happig om meer geld aan Brussel af te dragen. Dat betekent dat er minder geld naar de traditionele beleidsterreinen gaat. Voor het GLB-budget verwacht men een krimp van ergens tussen de 0 en 15 procent, maar dichter in de buurt van de 15.
Het uiteindelijke percentage zal de uitkomst zijn van politieke onderhandelingen. Van Nederland hoeft de boer daarbij geen steun te verwachten; premier Rutte zei onlangs dat het budget voor de landbouw 'wel een onsje minder kan'.
Er komt dus een soort uitruil: het budget wordt minder, maar de lidstaten krijgen meer vrijheid om het te besteden. Zo is onlangs ook de 'de minimis' verhoogd - het bedrag dat lidstaten aan steun mogen geven zonder dat ze dit aan Brussel hoeven te verantwoorden.
Directe betalingen
De directe betalingen zijn in het voorstel van de Commissie uitgezonderd van deze subsidiariteit; de Commissie wil die zelf in de hand blijven houden. Daarbij zet ze in op een verkleining van de verschillen in hectarepremie in de verschillende landen. Grond en arbeid zijn in het westen weliswaar duurder dan in Oost-Europa, maar voor landbouwmachines, gewasbeschermingsmiddelen, zaaigoed, enzovoort zijn de prijzen in Oost en West gelijk, vertelt een medewerker van de Commissie. Dat pleit voor een verdere gelijktrekking van de toeslagen.
