Opvangboer Bert Hollander: Hermien eerst socialiseren

Heel Nederland was de afgelopen twee maanden begaan met het lot van koe Hermien, die samen met haar koppelgenote Zus ontsnapte toen ze half december op transport moest naar de slager. Zus kon snel weer worden gevangen, maar Hermien zwierf sindsdien door de bossen bij het Overijsselse Lettele.

Meerdere pogingen om haar te verdoven en te vangen mislukten, maar uiteindelijk was het afgelopen weekend – letterlijk – raak, toen dierenarts Peter Klaver doel trof met het verdovingspijltje. Via een crowdfundactie van de Partij voor de Dieren werd ruim een halve ton bijeen gebracht om Hermien onder te brengen in het Friese koeienrusthuis.

De Leemweg

Na een nachtje op stal bij de transporteur arriveerde ze maandagochtend in alle vroegte bij Bert Hollander in Zandhuizen. De Fries runt sinds 1996 zijn runderopvang en heeft nu 36 koeien en 11 ossen in de kost. Ondanks alle media-aandacht voor koe Hermien staat het nog niet zwart van het volk op het erf van Stichting De Leemweg. "Dat hoeft ook helemaal niet", haast Bert zich te zeggen. "Bezoek kan, maar we werken alleen op afspraak."

Kritiek op 'aanbindstal'

Op de sociale media was de kritiek niet van de lucht, toen de eerste beelden van Hermien in haar nieuwe onderkomen de ronde deden. Twitteraars merkten schamper op dat de door de Partij voor de Dieren vrijgekochte koe terechtkwam in een aanbindstal – terwijl de partij zelf pleit voor het afschaffen van dat stalsysteem.

Bert Hollander zucht. "Tja, als je al geen grupstal kunt onderscheiden van voerligboxen… En dit is een Limousin, hè. Die koeien kalven in het land af en die zijn eigenlijk niet aan mensen gewend. Zus staat ook bij ons, die staat ook aan twee kanten vast in de voerligbox omdat ze heel onrustig is. Eerst zat ze maar aan een kant vast. Toen schoot ze er al onderdoor, zat ze half op de voergang klem onder de beugel. Dus Hermien hebben we voor de zekerheid ook maar vast gezet." Zodra het kan, mag ze los lopen, garandeert hij.

Boxen verlengd

De stal uit 1979 is aan de ene kant uitgerust met voerligboxen. Hollander: "Ik lees ook kritiek dat de stal zo oud en krap is, maar we hebben de boxen hier verlengd van 1,65 naar 1,87; de kleinste beestjes schijten ze nou wel vol, haha. En met de kopruimte erbij gaan ze ruim over de 2,70 meter. De voerligboxen zijn 1,30 breed, in plaats van 1,10 wat standaard is. En er liggen koematrassen in. Het pad achter de boxen is 2,70 meter. Dus ze hebben echt ruimte zat.”

Aan de andere kant van de voergang bevindt zich een 17 meter lange zandbedstal, als vrijloopstal voor de echte ouwe koeien die niet meer uit de voeten kunnen aan de voerligboxenkant. In de zomer krijgen ze weidegang, en voor de oudste dames die het standweiden niet meer aan kunnen is er ook een zandbak als uitloop. Goed voor de klauwgezondheid, is Bert z'n ervaring. Daarnaast weidt hij de oudste koeien op incourante hoekjes op en om het erf.

Idealisme

Hollander (48) boert op het bedrijf van zijn ouders. Het was een kleinschalige zelfzuivelboerderij; met anderhalve hectare grond te klein om echt op te boeren. Bert belandde in de muziek, maar toen het bedrijf in 1996 werd beëindigd, bleven er twee koeien achter. Bert besloot uit puur idealisme een opvang voor runderen te beginnen, zodat oude koeien niet naar de slacht hoeven. "Als er vroeger bij ons thuis een koe werd afgevoerd naar de slacht, at ik als klein jongetje al weken geen vlees." Die twee koeien uit 1996 waren er in 1998 al 40, vertelt hij.

Televisiester Bender

Inmiddels vangt hij zoals gezegd 47 runderen op, van allerlei maten, rassen en kleuren. Daar zitten beroemdheden tussen als televisiester Bender, het stiertje uit de realitysoap Utopia. Die is met z'n anderhalf jaar de jongste gast. De oudste is een bijna blinde koe van 25,5 jaar: de oudste koe van Nederland, aldus de veehouder.

Behalve ontsnapte-slachthuis-koeien (vrijwel altijd vleesrassen, is zijn ervaring) en ex-kinderboerderij-stiertjes vangt hij ook 'gewone' koeien op. "Zestig procent komt gewoon van veehouders die een oude koe niet weg willen doen, bijvoorbeeld 100.000 kilo koeien. En er zit ook een koe tussen die verkeerd geregistreerd was, en anders afgespoten had moeten worden."

Donaties

Het bedrijf bestaat van donaties. Een echte boterham verdient Hollander er niet aan en erbij werken buiten de deur is ook niet te doen: met 47 koeien en inmiddels 16 hectare grond heeft hij zijn handen wel vol. Toch komt het financieel altijd weer goed; daar durft hij na twee decennia wel op te vertrouwen. "En ik hoef er geen gezin van te onderhouden, dat scheelt. En er staat ook geen dikke villa voor de stal."

De koeien mogen op De Leemhoeve blijven tot het einde. Er zal er nooit eentje weggaan voor de slacht. Alleen in het uiterste geval, als het echt niet meer gaat, dan krijgen ze een spuitje. In alle rust.

Bekijk hier het filmpje van Stichting De Leemweg van de aankomst van Hermien.