‘Gezamenlijke aanpak kalveropfok en delen van kennis nodig’

Op Nederlandse melkveehouderijen blijken grote verschillen te bestaan in de kwaliteit van de kalveropfok. De kalvergezondheid op de verschillende bedrijven loopt hierdoor zeer uiteen. Na alle commotie over het euthanaseren van te lichte en zieke kalveren op verzamelcentra, vorig jaar, moet dit soort kalveren uit de kalfsvleesketen worden geweerd.

Het is de taak van de kalverhandelaar om aan het begin van de keten op te treden als poortwachter. Deze beroepsgroep wordt daarom nadrukkelijk betrokken in de sectorbrede aanpak ‘Vitaal kalf’. Alleen door een workshop over kalvergezondheid te volgen, worden zij erkend als kalverhandelaar.

‘Ook workshop voor boeren’

Dierenarts Koos Roorda uit Zuidhorn (GR) geeft op de melkveehouderij van maatschap De Haan in het nabijgelegen Niekerk meerdere workshops aan veehandelaren. Deze bestaan uit een theoriegedeelte in de bedrijfskantine en een praktijkdeel, samen met boer Jolle de Haan.

Zou het, gezien de grote verschillen in de kwaliteit van kalveropfok, niet veel zinvoller zijn om melkveehouders de workshop te laten volgen? Roorda: „Dat is op zich een goed idee. Op dit gebied wordt er al het een en ander georganiseerd, zoals lunchbijeenkomsten. Maar het zijn meestal dezelfde boeren, die je daar ziet. Melkveehouders die je vooral ook wilt bereiken, komen helaas niet.”

Boertransplantatie

Tijdens de workshop voor kalverhandelaren klinkt de verzuchting dat ‘boertransplantatie’ voor sommige bedrijven een uitkomst zou zijn. „De ene boer heeft het veel beter in de vingers, dan de andere”, beaamt Roorda. „En vaak kun je aan de kalveren zien of de boerin de zorg voor de opfok heeft. Boerinnen hebben hier vaak gevoel voor.”

Volgens Roorda is er een grens aan de grootte van de veestapel, die door één persoon kan worden gehouden. „Als een melkveehouder op koppelniveau de juiste keuzes maakt, gaat het over het algemeen goed. Maar je ziet dat gezondheidsproblemen vaak spelen op bedrijven, die eigenlijk te groot zijn geworden voor één persoon.”

Te korte darm bij kalf

Roorda brengt gedurende de bijna vier uur durende workshop zoveel feitelijke kennis over, dat ook aanvankelijk wat sceptisch ingestelde veehandelaren de bijeenkomst met een positief gevoel verlaten. „Een gezond kalf begint al bij de inseminatie”, begint hij. „Een stier met veel stress heeft al gevolgen voor de ontwikkeling van het kalf. Stress is ook in de baarmoeder van invloed op de groei. Ook vlak voor en tijdens het afkalven kunnen stressfactoren, zoals verwijdering uit de koppel, van invloed zijn op het kalf.”

„Het goed voeren van koeien in de droogstand betaalt zich ook uit in een betere kalvergezondheid”, vervolgt Roorda zijn verhaal. „Een koe moet dan een rantsoen met anderhalf kilogram eiwit per dag tot zich kunnen nemen. Krijgt de koe te weinig eiwitten, dan heeft het kalf een te korte darm en kan het biest en melk niet goed verwerken. Er is dan meer kans op crypto, een van de vier meest voorkomende soorten kalverdiarree, die met een sneltest eenvoudig kunnen worden aangetoond.”

Samen kennis vergroten

Na het afkalven geldt: hoe eerder het kalf biest krijgt, des te beter. Dat geldt ook ’s nachts. „Een goed biestmanagement is essentieel voor de gezondheid van een kalf, dat zonder antistoffen wordt geboren. Antistoffen uit de biest worden alleen de eerste uren volledig opgenomen. In ieder geval twee dagen biest blijven geven en daarna een goede kwaliteit melkpoeder. Geen mager melkproduct. In het begin onbeperkt voeren geeft de gezondste kalveren: elke kilo groei in de beginfase is later één dierdagdosering minder antibioticum.”

Roorda benadrukt dat kalvergezondheid niet losgezien kan worden van het totaalplaatje: als de hele koppel gezond is, is dat af te lezen aan de kalveren. Omgekeerd geldt dat ook. Kalverziekten komen niet zelden voort uit verbeterpunten in de zorg voor de koppel. Vergroting van kennis is dan belangrijk. „Daar moeten we met elkaar aan werken. De veehandelaar heeft een signaleringsfunctie en kan, als de boer aangeeft met problemen te kampen of niet tevreden is over de prijzen die hij voor de kalveren beurt, daarop inhaken door in zijn parate kennis te delen.”