Eiwitchallenge: Samen werken aan financieel rendabele veldbonenteelt
De EiwitChallenge is, als tegenhanger van de MaïsChallenge, opgezet voor zowel veehouders als akkerbouwers binnen de achterban van NAJK. De challenge is door NAJK en Limagrain in het leven geroepen om de kennis over deze teelt te vergroten, informatie onder jonge boeren uit te wisselen en de veldbonenteelt verder te kunnen verduurzamen. Dit alles mede in het kader van de eiwittransitie in feed en food en de GLB-actualiteit. Er doen vier akkerbouwers en dertien veehouders verspreid over het land mee aan de challenge.
Comeback van de veldboon
De veldboon is voor Nederland geen nieuwe teelt. In het verleden was het areaal veldbonen behoorlijk, maar de teelt verloor het van de maïs die sterk opkwam. Het gewas maakt dit jaar weer een echte comeback. Dat merkt ook Limagrain: het zaaizaad voor de zomerveldbonen was in razend tempo uitverkocht. Ecoregelingen binnen het nieuwe GLB en stijgende voerkosten zijn ook voor de zeventien jonge boeren een belangrijke reden om aan de EiwitChallenge mee te doen. „We zien veel samenwerkende akkerbouwers en veehouders die de veldboon gaan telen”, zegt Jos Groot Koerkamp van Limagrain. De veldboon past ook goed in een akkerbouwrotatie. In het bouwplan is het een rustgewas dat stikstof bindt, waarvan het volggewas kan profiteren.
Naast het GLB en de stijgende voerkosten zijn er veel nieuwe initiatieven die de teelt een extra stimulans geven. Ook de food-kant krijgt een boost dankzij de opmars van de veganistische keuken. Maar uiteindelijk gaat het de boer er om wat er onder de streep overblijft. En daar zit de bottleneck, beseft ook Groot Koerkamp. Al is de markt momenteel positief, dankzij de oorlog in Oekraïne.
Omslagpunt
De gemiddelde hectareopbrengst van de veldboon zit momenteel op 5 tot 6 ton en een eiwitgehalte van 25 tot 30 procent , en daar zit eigenlijk ook het omslagpunt, zegt hij. „Hiermee zit je op het tarwesaldo. Maar het moet tarwesaldo-plus zijn, ook omdat je ruimer moet telen.” Bij de veldboon moet een teler een rotatie van minimaal 1:6 aanhouden vanwege de risico’s rond bodemgebonden ziektes en plagen. „Bij 8 tot 10 ton zit je financieel ruim boven de tarwe. Daar moeten we naar toe.”
Hoewel de veldboon nog een relatief kleine teelt is in Nederland gebeurt er wel veel. Er lopen meerdere onderzoeken naar onder meer onkruid- en ziektebestrijding, en zaaidiepte. Daarnaast liggen er dit jaar opnieuw meerdere rassen in onderzoek.
Flinke opschaling areaal
In het afgelopen jaar werd 2.500 hectare veldbonen geteeld in Nederland, Groot Koerkamp verwacht dat dat dit jaar groeit naar richting 3.000 hectare. Voor de komende jaren voorziet hij een flinke opschaling: in 2026 5.000 hectare, in 2029 zelfs 10.000 hectare. In Nederland wordt de winterveldboon het meest geteeld. Zomerveldbonen leveren doorgaans een opbrengst van 4 tot 7 ton, de wintervariant zit daar boven. De winterveldboon wordt gezaaid vanaf oktober, het zaaien van de zomerveldboon valt grofweg van februari tot april.
De belangstelling voor eiwithoudende gewassen, zoals de veldboon, heeft een stimulans gekregen door de toenemende vraag naar vegan-producten. Wat als die hype voorbij is? „Eiwit is niet alleen vegan, dat gaat veel breder. Die groei van het areaal gaat dus wel door.”
