SZH ziet uitzonderingsmogelijkheid zeldzame rassen
Dat zegt SZH-voorzitter Geert Boink. Een aantal jaren geleden is er in Europees verband afgesproken dat zeldzame huisdierrassen zouden worden ontzien bij ruimingen als gevolg van een uitbraak van besmettelijke dierziekten.
Diezelfde regel kan nu bij het benodigde inkrimpen van de veestapel ook worden gehanteerd, stelt hij. Het is mogelijk om in de I&R-database een vlaggetje te plaatsen bij het levensnummer van een rund van een zeldzaam ras, zoals Brandrood, Witrik of Lakenvelder. Boink: "Die systematiek van dit paraplubestand ligt er al." De SZH gaat dit binnenkort voorstellen in Den Haag.
Alles bij elkaar zijn er in Nederland 8.000 à 10.000 runderen die worden beschouwd als zeldzame huisdieren, volgens de SZH. Boink: "Het is minder dan een kwart procent van de totale rundveestapel. Dus waar hébben we het over?"
Gespecialiseerde melkveebedrijven
Hij schat dat er een stuk of dertig melkveebedrijven gespecialiseerd zijn in een zeldzaam ras, en bijvoorbeeld alleen blaarkoppen of Fries-Hollandse koeien melken. Boink kent twee blaarkopbedrijven die meedoen met de stoppersregeling. Dat heeft een heel negatief effect, zegt hij. “De populatie is al zo klein. Elk bedrijf dat stopt, is een aderlating.”
Maar veel melkveehouders hebben uit hobby of uit nostalgische overwegingen een paar koetjes van zo'n oud ras in de koppel lopen. Als zo'n veehouder zijn veestapel moet inkrimpen, zullen de minst productieve koeien het eerst het veld ruimen, vreest Boink.
Natuurbegrazing met zoogkoeien
Daarnaast ziet hij veel bedrijven met oud-Hollandse runderrassen die worden gehouden als zoogkoeien, eventueel in combinatie met natuurbegrazing. Daar zitten heel veel bedrijven tussen met 15, 20 koeien. Vrijwel zonder uitzondering betreft dit extensieve bedrijven, die zeker niet bijdragen aan het mestoverschot per hectare.
Overvallen
Bedrijven in deze sector voelen zich ook overvallen door de maatregel: pas begin maart werd bekend dat deze bedrijven ook mee moeten doen met het inkrimpen van de veestapel. En tot eind dit jaar mogen ze niet meer koeien mogen houden dan dat ze op 15 december vorig jaar hadden.
Boink: "De regeling maakt geen onderscheid tussen jongvee van melkkoeien of zoogkoeien: ze hebben allemaal de code 101-102. Dus als je leuk bezig bent met zoogkoeien en natuurbegrazing en je wilt straks uitbreiden, moet je fosfaatrechten bijkopen. Dat zet echt een rem op de ontwikkelingen."
Global Plan of Action
Boink wijst erop dat Nederland mede-ondertekenaar is van het Global Plan of Action for Animal Genetic Resources. In deze verklaring, die in 2007 werd opgesteld in Zwitserland, hebben 109 landen afspraken gemaakt over het behoud van biodiversiteit in de wereldwijde veehouderij. Deelnemende landen onderschrijven dat ze het behoud van rassen op boerderijniveau ondersteunen.
Boink: "Ik ben tevens voorzitter van de Europese club van zeldzame huisdierrassen. Ik weet dat Nederland op dat gebied bar weinig doet. Ja, we hebben het Centrum Genetische Bronnen: het bewaren van genen in de diepvries is heel goed geregeld. Maar op boerderijniveau is Nederland zo'n beetje het slechtste jongetje van de klas, in Europa."
Weinig fiducie
Demsissionair staatssecretaris Van Dam heeft woensdag in de Tweede Kamer toegezegd dat hij zou kijken naar de dreigende uitsterving van zeldzame runderrassen vanwege het fosfaatreductieplan, maar dat het niet meer zou lukken om op korte termijn iets te regelen. Boink heeft er weinig fiducie in. Twee weken geleden heeft een delegatie van de SZH en de Kleine Fokkerijgroeperingen op het ministerie om tafel gezeten met ambtenaren van EZ. "Die straalden niet echt uit dat ze de problematiek serieus namen."
