Waarschuwing na fosfaatrechten debacle: Verroer je niet!

‘Spuugzat’, is Groot Wassink de huidige omstandigheden van de melkveesector. Dagelijks heeft hij klanten aan de telefoon met een wanhoopskreet: Hoe nu verder? „Ik weet het ook niet. Na alles wat de sector heeft gedaan. Denk aan de Kringloopwijzer, BEX, efficiënter produceren van melk met minder voer en minder uitstoot van gassen, met meer inzet voor dierwelzijn en investeren in meer koeien in de wei. Het lijkt allemaal voor niets. Want de staatssecretaris verandert steeds opnieuw het spel. De spelregels die worden bedacht, wijzigen om de haverklap zonder dat we er nog een touw aan vast kunnen knopen. Hoe kunnen ondernemers nog plannen maken en voorsorteren op de toekomst?

‘Het is nooit goed genoeg’

De DLV’er verontschuldigt zich voor de negatieve toon. „Ik ben verontwaardigd over hoe dit allemaal kan gebeuren. Terwijl we er zo goed voor staan als melkveehoudend Nederland. We krimpen in fosfaatproductie omdat we zo groeien in efficiëntie, dat wordt niet gezien maar afgestraft door nog strengere normen. Als puntje bij paaltje komt dan blijken al die plannen waar we zo hard aan hebben gewerkt ook nog eens geen doorgang te vinden, omdat staatssecretaris Van Dam zijn huiswerk onvoldoende heeft gedaan. Omdat er niet genoeg gecommuniceerd is met Brussel, wat een gemiste kans. Het lijkt wel alsof de sector voor de gek gehouden is!"

‘Hoe overleef ik de crisis?’

Ondertussen bespreek ik met boeren die ik mag helpen met financieel advies dat ze vooral naar hun eigen situatie moeten kijken. Besluiten moeten nemen die hun bedrijf door de crisis heen helpen.

Een paar voorbeelden van Groot Wassink:

- Bedrijven die nog wel wat lucht hebben, doen er goed aan om geen gekke dingen te doen. Betaal gewoon de rekeningen en investeer wanneer dat echt nodig is. Zo kan het voorkomen dat er nog een financiering wordt aangevraagd. Die financiering moet namelijk niet op de emotie van dit moment vastliggen. Maar op de langere termijn kostprijs versus opbrengstprijs. Bekijk dus goed wat de plannen en mogelijkheden zijn en doe alleen het hoognodige.

- Iemand die zijn rekeningen nog net kan betalen, doet er goed aan om afspraken te maken met banken en crediteurs. Bekijk over welke tijd rekeningen uitgesmeerd kunnen worden en of er rek zit in de betalingstermijnen.

- Bedrijven die twijfelen over stoppen kunnen zich het beste afvragen of ze het nog een paar maanden kunnen uitzingen. Want wie weet hoe de sector er over vier maanden uitziet. Misschien dat wanneer Van Dam een kleine verduidelijking toevoegt in het huidige fosfaatrechtendossier, dat wel genoeg is om toch in 2017 al meer helderheid te krijgen.

- Bedrijven die het nu al niet meer zien zitten en al van plan waren te stoppen, doen er goed aan om die plannen nu wel uit te voeren. Wacht niet op een fosfaatrechtenpotje, op geld voor jouw aandeel in de fosfaatrechten. Dat heeft geen zin, want wie weet duurt het nog jaren. Als het nu al niet meer gaat, is het verstandig om problemen niet groter te laten worden, mentaal of financieel. Stop dan nu en neem wat minder geld voor lief. Ook al doet dat zeer.

'Dé oplossing'

Groot Wassink komt met een aanvullende opmerking. ‘Het houden van jongvee en slechtere koeien loont op dit moment niet.’ Vanuit bedrijfseconomisch oogpunt is het verstandig om het minst efficiente vee vroegtijdig af te voeren. Daarnaast brengt het overschot aan jongvee op een bedrijf nagenoeg – en soms helemaal – niets op. Hoe minder jongvee op een bedrijf voor vervanging, hoe efficiënter de omgang met voeding, fosfaat en euro’s.

'De praktijk leert'

„Ik merk momenteel dat handelaren in verschillende regio's vaars- of stierkalveren onder de 42 kilo laten staan. De kalversector heeft er geen interesse in. Dan heb je als melkveehouder de keuze, of uiteindelijk voor niets weggeven of opfokken. Dan is het niet vreemd dat een groot deel van de bedrijven die jonge dieren toch aanhoudt. Maar wenselijk voor de sector is het niet, gezien het overschot dat je dan met zijn allen creëert en de problemen die maar niet worden opgelost.”

Verschillende partijen binnen de sector kwamen samen en schreven eerder dit jaar een plan dat de problemen met de te lichte kalveren moest oplossen, genaamd: 'Vitaal, gezond en duurzaam kalf’. Dit heeft tot nu toe nog niet opgeleverd waarop we hoopten.

Groot Wassink vindt het jammer dat de melkvee- en kalversector niet meer samenwerken. Het zou volgens hem al enorm veel schelen om iets minder jongvee van het buitenland aan te trekken, meer geld te geven voor kalveren, waardoor melkveehouders minder jongvee zullen aanhouden. „Er ligt uiteraard ook een flinke taak voor de melkveehouderij om goede, gezonde kalveren af te leveren."

Slachtpremie, kalverpremie, stoppersbeleid

„Als de sector dan ook nog eens geld vrijmaakt voor een hogere slachtpremie, zullen boeren eerder geneigd zijn om meer vee af te voeren en dus minder koeien aan te houden. Dat is dan namelijk niet meer nodig om de broek op te kunnen houden. En als er dan ook nog afspraken kunnen worden gemaakt waarmee stoppers begeleiding en lucht krijgen. Dan zal je zien dat het aantal koeien, het aantal liters melk en de productie van mest, fosfaat of nitraat allemaal verminderen. Met als gevolg dat je onverwachts snel onder het fosfaatplafond produceert en derogatie kan behouden. Het hoeft niet moeilijk te zijn.

Er moet wel iemand opstaan om dit te realiseren. Wij willen wel meehelpen in denkrichtingen. Maar het is de uitdagende taak voor de belangenorganisaties en NZO om opnieuw de schouders eronder te krijgen en de ondernemers, Brussel en van Dam zoveel mogelijk weer met de neus dezelfde kant op te krijgen. Lees meer in de Veldpost en Vee & Gewas van aanstaande zaterdag.