EZ vraagt oordeel over Nederlandse fokkerijstructuur
Het Ministerie van Economische Zaken (EZ) heeft Wageningen UR Livestock Research (WUR) gevraagd om uit te zoeken of de huidige organisatie en werkwijze in de rundveefokkerij aansluit op de voorziene nieuwe EU-wetgeving en of deze op onderdelen niet in strijd is met de Mededingingswet. Het resulterende rapport is inmiddels gepubliceerd. Er worden verschillende knelpunten gemeld, waarvan er hieronder enkele genoemd staan.
Toegang database
‘Zo is CRV er ooit van beticht dat zij als stiereneigenaar sneller, goedkoper of eenvoudiger toegang krijgt tot gegevens in het NIS (database, red.) dan andere stiereneigenaren (die ook lid kunnen zijn van CR-Delta als stamboek). De door CRV (als uitvoerende organisatie) gehanteerde tarieven of kortingsregelingen hebben meerdere keren tot klachten geleid over misbruik van de economische machtspositie door CRV bij de toenmalige NMa (nu ACM), maar dit heeft niet tot een veroordeling van CRV geleid’, meldt het rapport. ‘Intern houdt CR-Delta toezicht op oneigenlijk gebruik van NIS via de Commissie Toezicht Gebruik Gegevens (CTGG), die ook een klachtenprocedure kent.’
Belangen
‘Reglementering en toezicht op de fokwaardenschatting van stieren verloopt momenteel via GES. Het bestuur van GES bestaat vooral uit stiereigenaren. Het bestuurslid namens CRV behartigt de belangen van zowel het stamboek CR-Delta als van CRV als grootste stiereigenaar. Het is niet uit te sluiten dat de belangen van melkveehouders en van de Nederlandse melkveehouderij hierdoor in het geding zou kunnen komen.’
Andere landen
‘In andere landen is het vaak een onafhankelijke organisatie die de fokwaardenschatting van stieren uitvoert. In andere EU landen zoals Duitsland, Ierland en Frankrijk is het databasebeheer en de fokwaardenschattingen collectief geregeld, met een bestuursstructuur waarin melkveehouders en andere belanghebbenden in de melkveehouderijsector of -keten, stamboeken, stiereigenaren evenredig vertegenwoordigd zijn. De structuren in die landen kunnen mogelijk ter inspiratie dienen voor een governance structuur voor fokwaardenschattingen in Nederland.’ Het advies van WUR is onder andere de bestuurlijke basis van GES verbreden door stamboeken en mogelijk ook melkveehouders en andere belanghebbenden in de melkveehouderijsector of –keten een meer zichtbare vertegenwoordiging te geven.
GES-bestuur
‘Als onder de nieuwe regelgeving GES als externe partij wordt aangewezen door de stamboeken om fokwaarden te schatten van stieren, dan zou sprake kunnen zijn van belangenverstrengeling tussen GES, een stichting met stiereigenaren in het bestuur, en de economische belangen van stiereigenaren die geen vertegenwoordiging hebben in het bestuur. Deelnemers van GES kunnen het bestuur alleen adviseren.’ Het advies van WUR luidt: ‘Verbreding van het GES bestuur om onafhankelijkheid te waarborgen en de schijn van belangenverstrengeling te voorkómen is wenselijk.’
Opzet rapport
‘Het in dit project voorgestelde onderzoek bestaat uit een desk study (fact finding, ontrafelen van de problematiek, quick scan van de situatie in enkele andere EU-landen) en op grond daarvan een beschrijving van eventuele knelpunten en mogelijke oplossingen daarvoor. In overleg met de opdrachtgever wordt na rapportage daarvan besloten of aanvullend interviews met betrokkenen over hun visie op rollen en taken, knelpunten en oplossingen noodzakelijk zijn.’ Inmiddels heeft EZ een brief naar de verschillende marktpartijen gestuurd, om zo per partij een zienswijze aangeleverd te krijgen.
Tekst: Anne Hiemstra