‘Tijdgebrek geen argument om niet met levensduur aan de slag te gaan'

Een aantal jaren terug stelden we de vraag aan melkveehouders wat op hun bedrijf de belangrijkste factor voor levensduur was. Steevast koos driekwart van de veehouders voor fokkerij. Tegenwoordig kiest 75 procent voor management. Steeds meer melkveehouders raken ervan doordrongen dat zijzelf een zeer bepalende factor zijn. Het gaat om voeding, verzorging, besluitvorming rond afvoeren en aanhouden van vee, het doorvoeren van aanpassingen op het bedrijf, de stierkeuze, het inhuren van specialisten. Kortom de dagelijkse bedrijfsvoering en de besluitvorming van de andere aspecten op het bedrijf.

Enorme uitdaging

Het is intussen wel duidelijk dat met een praktische gebruikskoe en een normale huisvesting, een uitstekende levensduur van de koeien kan worden bereikt als het management daarop is afgestemd. Ook hier geldt: de meest beperkende factor bepaalt het succes. Hoewel het management vaak de snelste en goedkoopste schakel is om aan te passen, is het tegelijkertijd een enorme uitdaging om gewoontes en de manier van werken te veranderen. Het optimaliseren van het management vraagt om flexibiliteit, creativiteit en motivatie om aan duurzaamheid te werken.

Preventie en risicobeheersing

Werken aan een duurzame veestapel vraagt preventief denken en handelen. Immers, het gaat er vooral om problemen te voorkomen. En daarnaast natuurlijk om tijdig in te grijpen. De beperkende factor voor levensduur is een te vroege afvoer van koeien vanwege allerlei risico’s. Om in kaart te brengen waar zich de risico’s voordoen, kan het nuttig zijn om iemand mee te laten kijken, zoals een collega of adviseur. Er zijn verschillende hulpmiddelen beschikbaar zoals het KoeKompas®. Valacon gebruikt daarvoor een Bedrijfsanalyse die speciaal is ontwikkeld voor levensduurverlenging.

Gestructureerd werken

Het bereiken van de verschillende doelstellingen en die ook nog op elkaar afstemmen, vraagt om gestructureerd werken. Zeker voor doelstellingen in het management op langere termijn. Een goed hulpmiddel daarvoor is de pdca-aanpak. Enkele jaren terug is die in het kader van het project Duurzame Zuivelketen uitgewerkt voor de melkveehouderij. Een groot voordeel van deze aanpak is dat alle betrokken partijen weten wat uw doelen zijn en hoe ze kunnen helpen die te bereiken. Iedereen weet precies wat hij of zij moet doen. Een tweede voordeel is dat het helpt om na te gaan of u nog op de goede weg zit. Zeker als de weg naar het doel wat langer is. In de pdca-aanpak zijn daarvoor controlemomenten opgenomen waardoor tussentijds ingrijpen makkelijker is.

Periodiek meten en wegen

Een derde, maar misschien wel het belangrijkste voordeel is dat het helpt gemotiveerd te blijven. U ziet immers steeds de verbeteringen en kunt snel bijstellen als u denkt dat het anders beter kan. Zo kan met het periodiek meten en wegen van jongvee bekeken worden of het opfoktraject voor een optimale afkalfleeftijd bereikt gaat worden. In de meeste managementprogramma’s zijn kengetallen opgenomen die gebruikt kunnen worden voor de tussentijdse controle.

Tel uit je (tijd)winst!

Een vaak gehoord argument om niet daadwerkelijk met maatregelen voor levensduurverlenging aan de slag te gaan, is dat de tijd ontbreekt. Maar dat argument houdt om twee redenen geen stand. Ten eerste omdat gestructureerd werken tijd bespaard en ten tweede om dat een gezondere veestapel veel minder tijd vraagt. Er ontstaat veel ruimte die voor andere zaken benut kan worden, deels voor de controle van de voortgang. Uit een eerder onderzoek is naar voren gekomen dat verduurzaming meer dan 450 uur werk per jaar kan schelen. Meer dan een uur per dag!

Plezier in het werk

Uit onderzoek in binnen- en buitenland is ook gebleken dat melkveehouders niet zozeer gemotiveerd worden door de economische voordelen van een langere levensduur, maar vooral ook door plezier in het werk en het zien van resultaten bij de gezondheid en probleemloosheid van hun veestapel.

Economie

Uit onderzoek in binnen- en buitenland komt steeds weer naar voren dat een korte levensduur economisch gezien zeer nadelig kan zijn. Voor een onderneming een belangrijke reden om te optimaliseren. Het management in brede zin wordt als de meeste bepalende factor voor optimalisatie gezien. Dat is een groot voordeel omdat de management-aanpak het minst kost en het meest oplevert. Door daar direct mee te beginnen creëert u financiële ruimte voor andere aanpassingen of investeringen. Dus managen met economie in het achterhoofd is een kwestie van de juiste dingen doen op het juiste moment.

Actiepunten

- Laat een deskundige eerst een bedrijfsanalyse opstellen die de status van uw bedrijf met sterke en zwakke punten in beeld brengt.
- Noteer voor elke koe de redenen van afvoer en benoem deze zo specifiek mogelijk. Daarmee wordt het u duidelijk wat de reden(en) kan(kunnen) zijn.
- Bedenk vervolgens wat u op die punten zou willen bereiken en stel heldere doelen.
- Bedenk vervolgens de maatregelen en volg daarbij het KBL-principe: ligt het aan de koe zelf, aan de bedrijfsvoering of aan de leefomgeving?
- Voer de maatregelen door en maak eventueel een plan van aanpak.
- Controleer tussentijds de voortgang. Zit u op de goede weg?
- Forceer nooit en blijft trouw aan het doel en de werkwijze en werk consequent. Mochten dingen tegenvallen of juiste sneller gaan dan gedacht, dan kunt u de doelen en maatregelen eventueel bijstellen.