Ook kunstmest kan bijdragen aan verbetering bodemleven

Goed bodemleven basis voor hoge productie. Een goed en rijk bodemleven is belangrijk voor:

- behoud bodemstructuur
- afbraak van organische stof
- mineralisatie; nutriënten beschikbaar maken
- menging gronddeeltjes

Om een goed bodemleven mogelijk te maken is het van belang dat er als voedsel regelmatig effectief organische stof wordt aangevoerd. Daarnaast is een goede pH essentieel. Deze bepaalt niet alleen of bodemleven er kan leven, maar de pH bepaalt ook de activiteit van het bodemleven. Hoe hoger de pH, hoe actiever het bodemleven, hoe meer organische stof het bodemleven eet en uiteindelijk mineralen voor de plant vrij maakt. Voor grasland ligt de optimale pH tussen de 5-5,5. Ook zuurstof en temperatuur hebben invloed op de activiteit van het bodemleven. Naast seizoensinvloeden speelt ontwatering hier een belangrijk rol. Een natte bodem bevat weinig zuurstof en warmt langzaam op.

Een goede indicator hoe het gesteld is met het bodemleven, is de aanwezigheid en activiteit van regenwormen. Zij maken voor ongeveer 15% onderdeel uit van het bodemleven in een grasperceel.

Micro-organismen hebben sleutelrol

Naast de zichtbare regenwormen bestaat het bodemleven ook uit veel niet zichtbare organismen. Zo zijn er de micro-organismen die een sleutelrol spelen in bodemfuncties als de koolstof- en stikstofkringlopen van koolstof en stikstof. Voor een productieve en duurzame grasteelt is het van belang dat deze kringlopen optimaal functioneren om verliezen van nutriënten zoveel mogelijk te voorkomen.

Onderzoek van onder andere Wageningen UR heeft aangetoond dat de toevoeging van organische materialen een significant effect heeft op de structuur en diversiteit van microbiële materiaal en daarmee op de bodemstikstofkringloop en gewasproductie. De effecten worden mede bepaald door de C:N-verhouding en de kwaliteit van het organische materiaal.

Door nu juist kunstmest aan te wenden in combinatie met verschillende soorten organische stoffen, biedt dit mogelijkheden om de natuurlijke stikstofkringloop van bodems te stimuleren en te sturen. De onderzoeksresultaten laten zien dat de combinatie met organische materialen met een hoge C:N-verhouding (bv. stro) een positief effect heeft op de aantallen micro-organismen in de bodem. Vooral de schimmelbiomassa neemt toe met koolstofrijke bemesting. Ook wordt meer stikstof vastgehouden als het aantal schimmels toeneemt. De uitdaging is om een goede balans te vinden tussen snelle vastlegging van minerale stikstof door het bodemleven (minder uitspoeling) en het tijdig weer vrijkomen voor de grasproductie.

pH sturen met bewuste keuze kunstmestsoort

Kunstmest (minerale mest) kan het bodemleven stimuleren doordat ze vrij direct de gewasgroei bevordert en zorgt voor meer gewasresten. Zo bevat grasland dat door een goede bemesting veel produceert, veel ondergrondse wortelmassa. Dit verbetert de structuur van de grond en daarmee gunstige leefomstandigheden voor bodemorganismen. Om de leefomstandigheden, lees pH, gunstig te houden is het zaak waar mogelijk te sturen met de keuze van je meststoffen.

Standaard verzuurt de bodem jaarlijks door o.a. gewasonttrekking, uitspoeling en eventueel de verzurende werking van sommige minerale meststoffen en mest. Door bewust voor bepaalde minerale meststoffen te kiezen kun je de verzurende werking beperken. Zo zijn zwavelzure ammoniak, ureum en urean verzurend, kalkammonsalpeter is dat nauwelijks en kalksalpeter heeft zelfs een basische werking heeft.

De wijze waarop de meststofkeuze van invloed is op de pH in de bodem is daarnaast afhankelijk van het bodemtype: een verzurende meststof heeft in kalkrijke bodems geen effect op de pH, maar in kalkloze gronden leidt het wel tot een pH-daling, die tot een verschuiving in de samenstelling en activiteit van het bodemleven kan leiden. Daarom is het belangrijk de pH zo nodig via een bekalking te corrigeren.

Doordacht bemestingsplan

Voor de veehouder staat en valt alles met een doordacht bemestingsplan waar niet alleen wordt gekeken naar de standaard N,P en K gift, maar bijvoorbeeld ook naar sporenelementen. Grondmonsteronderzoek vertelt veel over wat nodig is voor een verhoging van de grasproductie en verbetering van het bodemleven. Kunstmest verhoogt direct de grasopbrengst. Organische mest is daarnaast een investering in het bodemleven en in de productiviteit op de langere
termijn.

Om op basis van een bodemanalyse de juiste keuzes te maken is er de NutriNorm Bemestingsplanner. Recent is deze speciaal voor de veehouder uitgebreid met een diermodule waarmee met één programma op bedrijfsniveau het optimale bemestingsplan is te berekenen voor zowel de grasproductie als de bodemvruchtbaarheid.