'Geen nieuwe flutcommissie nodig'
Jaco Geurts kon het eindrapport van de commissie, die de staatssecretaris in februari had ingesteld, nu al schrijven. "De belangrijkste steekwoorden zullen zijn: 'een duurzame landbouw' en 'de consument is een belangrijke factor, net als samenwerking in de keten'", voorspelde de CDA'er.
"Mogelijk staat er ook in dat niet te ontkomen is aan schaalvergroting, dat er al veel gebeurd is op het punt van dierenwelzijn, dat er draagvlak is voor boeren in de samenleving en dat er een grote inspanning geleverd moet worden voor een betere verwaarding en een hogere prijs." Allemaal bekende kost, die al vaak genoeg is beschreven door eerdere commissies, vond Geurts. Hij zag niet wat alweer een nieuwe commissie daaraan toevoegt.
'Einde aan de bio-industrie'
Opmerkelijk genoeg was Frank Wassenberg, van de Partij voor de Dieren het met Geurts eens. Wassenberg citeerde uit rapporten en verslagen van verschillende commissies en instellingen, van het verslag van de Commissie Kroes in 1992 tot aan het rapport van de Algemene Rekenkamer uit 2013, die volgens hem allemaal negatief waren over de intensieve veehouderij.
"Al die commissies stellen dat de intensivering van de veehouderij is doorgeslagen en concluderen dat er een einde moet komen aan de bio-industrie", vatte hij samen. "We weten allang wat we moeten doen, daarvoor hebben we geen nieuwe commissie nodig."
Ook Dion Graus verwees naar de eerdere commissies die de landbouw onder de loep hadden genomen. De PVVer hekelde de "stapeling van flutcommissies" en had geen vertrouwen in de Commissie-Nijpels, hoewel hij bekende vroeger wel fan te zijn geweest van 'Ed Raket'.
Nut en noodzaak
Niet alle partijen waren zo negatief, maar ze hadden wel kritische vragen over het doel van de commissie en de samenstelling ervan. Helma Lodders (VVD) vroeg, net als Geurts en Graus, waarom veehouders geen zitting hadden in de commissie. Fatma Koser Kaya (D66) wilde meer transparantie in de samenstelling daarvan.
Henk van Gerven sprak over veel onduidelijkheid, niet enkel over nut en noodzaak van de commissie, maar ook over de samenstelling ervan en over wat ze nu eigenlijk moet onderzoeken. Enkel PvdA'er Tjeerd van Dekken was onomwonden "blij met deze onconventionele commissie".
Onvoldoende transitie
"We hebben nu eenmaal een intensieve veehouderij", antwoordde staatssecretaris Van Dam de Kamer, "en die verdwijnt niet zomaar." Maar die veehouderij moet wel een transitie inzetten naar meer duurzaamheid, vond hij. Voortgaan op de oude weg is niet levensvatbaar. Hij wees daarbij naar de problemen in de kalver-, varkens- en pluimveesectoren.
De Commissie Van Doorn had al op de noodzaak van die transitie gewezen, vertelde Van Dam, met het rapport 'Al het vlees duurzaam in 2020'. Maar de daarin voorgestelde transitie wordt in de praktijk onvoldoende doorgezet, vond hij, en daarom had hij de Commissie Toekomst Veehouderij ingesteld, om zo weer vaart te brengen in het proces.
De commissie heeft als taak om op zoek te gaan naar concrete instrumenten die tot de transitie naar duurzaamheid leiden, vertelde Van Dam. Daarbij heeft de commissie de opdracht meegekregen om te spreken met alle betrokkenen en op basis daarvan met een gedegen, breed gedragen rapport te komen. Hij verwacht dat rapport rond de zomer.
Geen belangengroep vertegenwoordigd
Over de samenstelling van de Commissie-Nijpels stelde de staatssecretaris dat het niet gaat om wie in de commissie zit, maar om met wie ze spreken. Wel wilde hij zeggen dat er bewust geen veehouder in de commissie zit, omdat binnen de veehouderij verschillende belangengroeperingen en stromingen bestaan. Het opnemen van een veehouder zou er onherroepelijk toe leiden dat een van die groepen binnen die commissie zou komen, waardoor de andere groepen zich niet in het eindoordeel zouden herkennen. Wel moet de commissie met de verschillende stromingen spreken.
Op advies van LTO-voorzitter Albert Jan Maat en commissievoorzitter Ed Nijpels heeft de staatssecretaris de commissie ondergebracht bij de SER, de Sociaal-Economische Raad. Omdat Maat ook bestuurslid is van deze adviesraad voor de regering, kan hij bij de besprekingen aanschuiven wanneer hij dat wil, volgens Van Dam. De staatssecretaris vond niet dat LTO hierdoor meer vertegenwoordigd was binnen de commissie dan andere belangenorganisaties, en ontkende ook dat dit een manier was om een weeffout bij de aanstelling van de commissie te repareren. "LTO heeft gevraagd om het op deze manier te organiseren, en ik zie niet wat het grote bezwaar is om dat te doen."
Van Dam noemde daarbij dat twee commissieleden, Martin Scholten en Felix Rottenberg, ook al in de Commissie Van Doorn hebben gezeten, en daarmee de continuïteit met het advies van die commissie waarborgden. Een ander commissielid, Rabobank's directeur Food & Agri Ruud Huirne, is ook lid van de Commissie Rosenthal, en kan er volgens de staatssecretaris zo voor zorgen dat de twee commissie's elkaars werk niet overdoen.
Moties
De staatssecretaris kon niet alle partijen met zijn betoog overtuigen. Verschillende kamerleden dienden moties in. Geurts vroeg per motie om de commissie op te heffen en de leden te bedanken voor de tot nu toe geleverde inspanningen. Wassenberg vroeg om een plan van aanpak voor de beëindiging van de vee-industrie, en Graus om een veehouder en een dierenarts in de commissie op te nemen. Van Dam ontraadde al deze moties. Dinsdag stemt de Kamer hierover.
