Groep deskundigen: ‘Grondgebonden landbouw door begrenzing veedichtheid’

Een aantal 'voormalig betrokkenen', waaronder voormalig minister Jacqueline Cramer van VROM hebben, minister Van der Wal een brief geschreven om uit de stikstofimpasse te komen. De overschakeling naar dit Stikstof-Plan B biedt volgens hen grote politieke, sociale, beleidsmatige en wetenschappelijke voordelen. De sleutel ligt in een grondgebonden landbouw door begrenzing van de veedichtheid op 2.3 GrootVeeEenheden (GVE) per hectare.

Meer biologisch

„De 2.3 GVE-begrenzing zou dan voor heel Nederland gelden en de gewenste halvering van de ammoniakuitstoot realiseren.” Volgens de deskundigen wordt het boerenbedrijf op de meest natuurlijke en geloofwaardige manier gekoppeld aan de draagkracht van het omringende ecosysteem; water, bodem, lucht en natuur. „De overgang naar grondgebonden landbouw en veehouderij biedt de beste perspectieven voor de verdere verduurzaming. Onder meer door de overgang naar een meer biologische landbouw.” Deze brengt bijvoorbeeld vermindering van bestrijdingsmiddelen met zich mee, zo betogen ze.

Beter uitvoerbaar

Volgens de briefschrijvers is de GVE-begrenzing verder veel eenvoudiger en daardoor beter uitvoerbaar en handhaafbaar dan de alternatieven. „Het plan komt tegemoet aan de problemen van grondgebonden veehouders die met hun grond en met hun vee een sterke binding voelen.” De vee-dichtheid neemt ook bij een deel van die bedrijven af. Maar de ammoniakreducties worden grotendeels behaald door ‘het afschalen van de niet-grondgebonden, extreem intensieve veeteelt’. Zo stellen ze.

Ander verdienmodel

De overgang naar een lagere grondgebonden vee-dichtheid zal gepaard moeten gaan met een ander verdienmodel, zo stelt de groep prominenten. „Het huidige verdienmodel van de vrije wereldwijde markt voor agrarische producten is onhoudbaar. Bij minder aanbod door een kleinere veestapel zal de prijs van agrarische producten stijgen en naar verwachting het inkomensverlies van boeren compenseren. Mocht dat niet het geval zijn, dan kan veel worden bereikt door aanpassing van het fiscale stelsel.” Bijvoorbeeld in de vorm van BTW-tarieven en winstbelasting. En nodig door een gedeeltelijke invoering van prijsgaranties. Ook andere partijen als banken zouden hierin een rol moeten spelen. „Aanvullend zou nog verdere bijsturing mogelijk zijn door middel van generieke heffingen op stikstof-aanwending via bijvoorbeeld veevoer en kunstmest.”

Depositie halveert

Bij uitvoering van het GVE-plan zal de landelijke ammoniakemissie en daarmee de depositie halveren, aldus de briefschrijvers. „Op een, naar verwachting beperkt, aantal natuurgebieden zal de depositie nog te hoog zijn. Daarmee zal genoegen moeten worden genomen; ‘de vijand van het goede is het betere’.” Het alternatief van gedetailleerd maatwerk per bedrijf is in theorie optimaler, want meer ruimte voor veeteelt binnen de natuur-grenswaarden”, aldus de groep. „Maar in de praktijk minder effectief vanwege slechte uitvoerbaarheid en handhaving. Op termijn zou nog aanvullend en vrijwillig beleid mogelijk zijn voor de directe omgeving van nog overbelaste natuurgebieden.”