Adema: kleine porties P-rechten afromingsvrij verleasen werkt goed

Het instrument biedt veehouders de mogelijkheid om aan het einde van het jaar de fosfaatboekhouding sluitend te maken. Daarbij ‘lijkt het erop dat die flexibiliteit niet alleen aan het einde van het jaar, maar ook gedurende het jaar gewenst is’, aldus Adema.

10 procent afroming

Bij grote transacties met fosfaatrechten wordt standaard 10 procent afgeroomd. Daarbij gaat het doorgaans om structurele veranderingen in de bedrijfsopzet, zoals stoppen met melken of juist uitbreiden.

Er zijn echter genoeg veehouders die slechts een kleine portie willen leasen of verleasen, om aan het einde van het jaar hun mestboekhouding sluitend te krijgen. Vaak hebben boeren namelijk pas aan het einde van het groeiseizoen goed in beeld of ze dat jaar uit komen met hun fosfaatrechten of niet.

Daarom was er bezwaar tegen de afroming van 10 procent bij het leasen van dergelijke kleine porties, juist omdat het in dergelijke gevallen niet gaat om structurele veranderingen in het bedrijf. Naar aanleiding van een motie van Jaco Geurts (CDA) en voormalig Kamerlid Helma Lodders (VVD) is LNV de sector hierin tegemoet gekomen met een vrijstellingsregeling. Met ingang van 2022 is het toegestaan om een kleine portie, tot maximaal 100 kilo fosfaat, afromingsvrij te (ver)leasen.

Driekwart leasetransacties afromingsvrij

Hiervan wordt goed gebruik gemaakt, zo blijkt uit de cijfers van RVO dat de transacties registreert. Dit jaar zijn er tot 1 oktober in totaal 4.768 transacties gedaan in fosfaatrechten, goed voor in totaal ruim 3,1 miljoen kilo fosfaat. Daarvan was circa driekwart koop (3.327 transacties, ruim 2,9 miljoen kilo) en een kwart lease (1.441 transacties, 214.289 kilo), meldt Adema.

Van die leasetransacties was bijna 75 procent in de categorie ‘maximaal 100 kilo afromingsvrije lease’. Dat betreft 1.068 transacties, samen goed voor 105.980 kilo fosfaat.

Adema had de Kamer een voorlopige evaluatie beloofd van deze de vrijstellingsregeling. In de brief meldt hij dat het ernaar uitziet dat de maximaal 100 kilo afromingsvrije lease voldoet aan het beoogde doel, namelijk veehouders aan het einde van het jaar meer flexibiliteit bieden in het sluitend maken van de fosfaatrechtenboekhouding. ‘Zij het dat het erop lijkt de de beoogde flexibiliteit niet alleen aan het einde van het jaar, maar ook gedurende het jaar gewenst is’, volgens de minister, doelend op het feit dat er tot en met oktober al meer dan duizend keer gebruik van is gemaakt.

Heel 2022

De meeste transacties vinden pas plaats aan het einde van het kalenderjaar; een deel wordt dan in de loop van het jaar erop verwerkt door RVO. Er is daarom nog wel een flink aantal van die kleine leasetransacties te verwachten. Adema belooft de Kamer dat hij in de loop van 2023 nog een keer op dit onderwerp terug komt, met een analyse over het functioneren van de maatregel over heel 2022.