Brabantse boeren in opstand tegen fosfaatrechtenstelsel

De initiatiefnemers hebben zich verenigd in de actiegroep Innovatief uit de Knel. Alle veehouders hebben nieuwe stallen gebouwd die in aanmerking komen voor IDS-subsidie (investeringsregeling Integraal Duurzame Stallen) en voldoen aan de Maatlat Duurzame Veehouderij (MDV).

Bovendien hebben 6 van de 20 bedrijven een Proefstalstatus voor het uittesten van innovaties zoals een nieuwe emissie-arme vloer, een welzijnsvriendelijk type huisvesting of een luchtwasser. Het merendeel past weidegang toe.

Fosfaatrechtenstelsel

Met de invoering van het fosfaatrechtenstelsel komt de continuïteit van deze gezinsbedrijven (120 tot 240 koeien) onmiddellijk onder druk, zegt de actiegroep. Gemiddeld zullen de bedrijven 60 tot 120 fosfaatrechten bij moeten kopen; al gauw een extra lening van 3 tot 6 ton. „Dat geld is niet voorzien en niet beschikbaar. Alle financieringsruimte is opgegaan aan de diervriendelijke huisvesting en milieu-investeringen." Over heel Nederland gaat het over honderden van zulke moderne melkveebedrijven, stellen zij.

'Opnieuw een quotering'

De Brabanders vinden het onrechtvaardig dat zij straks in het nadeel zijn, terwijl ze juist extra hebben geïnvesteerd in dier en milieu. „Met een fosfaatrechtenstelsel zijn we straks het enige Europese land met opnieuw een quotering. Als belangrijk exporterend land leveren we daarmee een stuk van onze concurrentiepositie in." 

Waterkwaliteit

De actiegroep stelt dat in 2002 met Brussel een fosfaatplafond is afgesproken van maximaal 173 miljoen kilo, voor het behoud van de derogatie. Die afspraak was gericht op het bereiken van een goede waterkwaliteit volgens de Europese Kader Richtlijn Water (KRW). De nationale fosfaatproductie was in 2015 crica 3,6 miljoen kilo te hoog. Maar volgens de actiegroep bieden fosfaatrechten geen enkele garantie voor de waterkwaliteit. Die staat of valt immers met de uit- en afspoeling van meststoffen. 

Mestexport

De Brabanders willen daarom voornamelijk inzetten op (het meetellen van) mestexport. Momenteel gaat jaarlijks circa 30 miljoen kg fosfaat de grens over. Deze mestexport is na 2002 tot stand gekomen. Als de export in mindering wordt gebracht op de nationale productie, is er geen sprake meer van een overschrijding van het fosfaatplafond, stellen zij. De actiegroep wil dat politiek en sectorvertegenwoordigers dit bepleiten in Brussel, juist nu Nederland landbouwvoorzitter is. 

AMvB

Verder willen ze dat de AMvB grondgebonden melkveehouderij volledig wordt uitgewerkt, waarbij de regionale voer-mest-kringlopen eerlijk en controleerbaar in beeld worden gebracht. Ook moet de verplichte deelname aan de KringloopWijzer worden uitgebreid met bedrijfsspecifieke normen voor zowel fosfaat als stikstof.

Nitraatmonitoring per bedrijf 

Bovendien pleiten ze voor een monitoringssysteem dat per bedrijf het nitraatgehalte in het ondiepe grondwater bepaalt. Dit naar het voorbeeld van België en met goedkeuring van de EU, en met bijbehorend sanctiesysteem. Hiermee komen de milieuprestaties van de individuele bedrijven in beeld. Dit sluit rechtstreeks aan op het doel: een vereiste waterkwaliteit volgens de KRW, aldus Innovatief uit de Knel.