Het worden fosfaatrechten

Het referentiejaar wordt 2014. Het aantal fosfaatrechten dat een bedrijf krijgt is gerelateerd aan het gemiddeld aantal stuks melkvee in dat jaar, en de gemiddelde melkproductie per koe. Een bedrijf dat voor 2 juli de veestapel nog heeft uitgebreid, mag die toename nog meenemen. Groei van een latere datum valt buiten de referentie. Hiermee wil de staatssecretaris anticiperend gedrag niet belonen.

Onontkoombaar

Volgens de laatste CBS-cijfers lag de totale Nederlandse fosfaatproductie in 2014 weliswaar nog net onder het fosfaatplafond van 172,9 miljoen kilogram, maar de melkveesector had ruim meer geproduceerd dan het plafond dat ze zichzelf had opgelegd. De fosfaatproductie was in 2014 toegenomen met 5,5 miljoen kilo, en over de laatste twee jaar met 9,9 miljoen kilo. Bovendien is de piek in de fosfaatproductie nog niet bereikt, stelt Dijksma, omdat het aantal stuks melkvee in Nederland nog steeds stijgt. Private maatregelen van de sector om de productie binnen het sectorplafond te houden zijn mislukt. Daarmee werd overheidsingrijpen en het invoeren van productiebegrenzende maatregelen onontkoombaar.

Kringloopwijzer

Het ministerie heeft drie mogelijke maatregelen bekeken; dierrechten, melkproductierechten en fosfaatrechten. De eerste twee zijn eenvoudiger uit te voeren en te handhaven, maar sturen slechts indirect op fosfaat. Er gaat voor melkveehouders geen stimulans van uit om efficiënter op fosfaatproductie te sturen. Daarom heeft de staatssecretaris voor fosfaatrechten gekozen. "Om melkveehouders te kunnen belonen voor inzet op fosfaatefficiëntie moet er de mogelijkheid zijn voor bedrijfsspecifieke, in plaats van forfaitaire, verantwoording. Dat vereist een robuust en geborgd systeem," schrijft ze in haar brief.

Dat robuuste en geborgde systeem is de Kringloopwijzer. De precieze wijze waarop dit systeem wordt geborgd en gehandhaafd, en de sancties die zullen volgen op overtredingen daarvan, worden nog nader uitgewerkt.

LTO staat achter besluit 

De LTO laat weten achter het besluit van de staatssecretaris te staan. Vakgroepvoorzitter Melkveehouderij Kees Romijn erkent dat de sector over de grens is gegaan, en is blij dat de staatssecretaris niet, zoals ze eerder had gedreigd, met een systeem van dierrechten te komen om de groei-ambities van de sector in te dammen, maar dat ze voor fosfaatrechten heeft gekozen. "Maar het doet pijn om de ambities van de melkveehouderij te beteugelen, gezien de kansen voor Nederlandse zuivel op de wereldmarkt," stelt Romijn. "Maar de realiteit is dat fosfaatrechten de komende tijd een essentieel onderdeel vormen van de bedrijfsvoering binnen de melkveehouderij."

Ook de NZO steunt de maatregelen. De organisatie pleit wel voor een zorgvuldige uitwerking van de plannen, zodat bedrijven die mineralen efficiënt benutten de ruimte krijgen om zich te ontwikkelen.