Hoestende kalveren voorkomen: is dat mogelijk?

Luchtwegproblemen ontstaan als de infectiedruk te hoog is en/of de weerstand van het kalf te laag. Als veehouder heeft u op het verlagen van de infectiedruk en het verhogen van de weerstand van uw kalveren gelukkig een grote invloed!

Waar moet ik op letten om de infectiedruk te verlagen?
Voor de bacteriën en virussen die luchtwegproblemen veroorzaken geldt dat deze zich prettig voelen in een vochtig klimaat. Dit is dan ook de grootste reden dat we meer luchtwegklachten zien bij jongvee tijdens de vochtige wintermaanden. Om het aantal ziektekiemen in de lucht van uw kalverstal te verlagen, is het van belang om te zorgen voor voldoende verse lucht. Het klimaat moet prettig fris zijn en het mag nergens in de stal ruiken naar ammoniak. In veel stallen worden kleppen geïnstalleerd om de kalveren te beschermen tegen tocht. Hoewel tocht hiermee op deze plek vaak wordt voorkomen kan het microklimaat onder deze kleppen erg benauwd zijn. Ga zelf eens op deze plekken zitten. Een te hoge concentratie ammoniak bijvoorbeeld is irriterend voor de luchtwegen en kan de weg voor ziektekiemen vrij maken. Om te zien of er voldoende lucht wordt ververst kunt u een rookproef laten doen. Hierbij wordt gekeken naar de tijd waarin de rook weer verdwijnt en de luchtsnelheid. Een te hoge luchtsnelheid (meer dan 0,2 meter per seconde) betekent dat er sprake is van tocht, iets wat niet gewenst is.

De infectiedruk op een bedrijf wordt ook bepaald door de al aanwezige ziektekiemen. Voor een pasgeboren kalf begint het risico op infectie direct na de geboorte. Kalveren die de eerste 24 uur bij de koe worden gelaten hebben bijvoorbeeld 3,5 keer meer kans om luchtwegklachten te krijgen. Voor kalveren die de eerste week in dezelfde ruimte als het melkvee worden gehuisvest is er een 17 keer hogere kans hierop. Haal uw kalveren daarom na de geboorte weg bij de koe en huisvest ze in schone eenlingboxen in een aparte ruimte.

Vaccineren helpt!
Vaccineren is een zeer effectieve methode om schade door luchtwegklachten te voorkomen. Dit zorgt ervoor dat de weerstand van het kalf wordt versterkt. Het kalf gaat na vaccinatie afweerstoffen aanmaken waardoor het ziektekiemen beter en sneller te lijf kan gaan. De schade aan de longen door ziekte wordt hiermee beperkt. Vaccineren kan een kostbare investering lijken maar de kosten van longontsteking zijn altijd hoger. Vaccineren betaalt zich daarom terug en geeft u als veehouder meer werkplezier.

Om te weten welk vaccin het meest passend is op uw bedrijf is het raadzaam om onderzoek te doen welke kiemen een rol spelen. Dit kan via verschillende methodes, uw dierenarts kan u hierin adviseren. Wanneer de veroorzakende kiemen bekend zijn kan worden bepaald welk vaccin en welke andere maatregelen het meest effectief zullen zijn.

Biest: het gele goud
De eerste belangrijke actie om uw kalveren een goede weerstand te geven is direct na de geboorte; in de vorm van biest. Dat een matige of slechte biestverstrekking meer risico geeft op kalverdiarree is vaak duidelijk zichtbaar. Het te weinig of te laat geven van biest of biest van een slechte kwaliteit verhogen echter ook het risico op luchtwegklachten in de eerste levensmaanden van het kalf. Geef het kalf daarom direct na geboorte 2-3 liter van de eerste biest (3-4 liter indien per sonde), herhaal dit de eerste 24 uur nog tweemaal. Voer de 2^de dag ook biest en stap daarna over op melk(poeder).
Daarnaast is een goede voeding en klimaat essentieel om de weerstand bij uw kalveren te verhogen. Voer de kalveren tijdens koude periodes meer melkpoeder. Bij een staltemperatuur van 5 graden is dit 10% meer, bij 0 graden 20% meer. Verhoog hiertoe de concentratie poeder. Zorg voor een dikke laag droog stro. Deze is dik genoeg wanneer de poten bij een liggend kalf niet zichtbaar zijn. De voor knieën moeten brandschoon zijn. Zijn ze iets nat of bevuild? Dan is het stro te nat, meer strooien dus! Het om doen van een kalverdekje scheelt enorm in de energie die een kalf in de koude maanden kwijt is aan het zichzelf op temperatuur houden. Daarnaast heeft eventuele tocht veel minder effect wanneer kalveren een dekje op hebben.

Wilt u meer informatie ontvangen over hoe u luchtwegproblemen bij kalveren en melkkoeien kunt voorkomen? Neem dan contact op met een van onze dierenartsen: Jessica Hartjes, 06-3800 8533 (Nederland), Ruth Meenks (Noord Nederland) 06-1370 2817, Sabine Hoogeveen (West Nederland en Zuid Nederland) 06-8279 0165 of Anne-Lynn Geertshuis (Oost Nederland) 06-2046 9304.