Minister Schouten stelt opening fosfaatbank uit

De fosfaatbank is in het leven geroepen om grondgebondenheid in de melkveehouderij te bevorderen door afgeroomde fosfaatrechten via een lotingssysteem weer ter beschikking te stellen aan de sector. Voor het beschikbaar stellen geldt een tijdelijke ontheffing van vijf jaar. Ieder jaar op 1 september moet de minister van LNV beslissen of en voor hoeveel kilogram fosfaat de fosfaatbank opengaat. De openstelling vindt plaats op 1 januari van het volgende jaar.

Overschrijding sectorale fosfaatplafond

De belangrijkste reden om de fosfaatbank niet open te stellen is dat er op 1 september geen ruimte is om vanuit de fosfaatbank ontheffingen toe te kennen, zonder dat het totaal aantal fosfaatrechten het sectorale plafond overschrijden. Onder het totale aantal fosfaatrechten verstaat de minister: de fosfaatrechten in de markt plus de verleende ontheffingen (fosfaatrechten) in het kader van bezwaar- en beroepsprocedures.

Het sectorale plafond is vastgesteld op 84,9 miljoen kilo fosfaat. Een optelsom van de reeds gerealiseerde en nog te verwachten transacties laat zien dat het aantal fosfaatrechten op 1 september ‘slechts in beperkte mate’, onder het sectorale plafond blijft. De verwachte onderschrijding is 36.000 kilo. Het aantal ontheffingen dat reeds in bezwaar- en beroepsprocedures is verleend schommelt rond de 100.000 kilo fosfaat. Een veelvoud van de nog aanwezige ruimte.

Teeltvrije zones

Een tweede afweging om de fosfaatbank niet open te stellen is de mogelijke introductie van teeltvrije zones in 2023. Deze zones kunnen van invloed zijn op de grondgebondenheid van melkveehouders en er zelfs toe leiden dat een veehouder die voor invoering van de teeltvrije zones grondgebonden is na invoering van deze zones niet meer aan de voorwaarden voor grondgebondenheid voldoet. De minister zegt hierover in haar brief: „ Als gevolg daarvan kan het zijn dat een deelnemer aan de fosfaatbank zijn aan het begin van het jaar uitgebreide veestapel nog in datzelfde jaar weer moet inkrimpen. Het is zowel voor een individueel bedrijf als ook voor het ministerie niet mogelijk om bij de bepaling van de grondgebondenheid in 2022 te anticiperen op de invoering van de verplichte teeltvrije zones.”

Motie Lodders en Geurts

De laatste overweging om de fosfaatbank niet open te stellen is volgens Schouten ingegeven door het feit dat zij met haar beslissing tegemoet komt aan de wens van de Kamer de fosfaatbank niet eerder open te stellen dan nadat alle bezwaren in het kader van het fosfaatrechtenstelsel zijn afgehandeld, zoals verwoordt in de motie van Lodders en Geurts. De verwachting is dat de laatste bezwaar- en beroepsprocedures in 2022 worden afgerond.

Perspectief

Schouten beëindigt haar brief met de woorden: „Ik begrijp heel goed dat mijn besluit om de fosfaatbank nog niet open te stellen niet het besluit is waar (een deel van) de sector op hoopte en dat mogelijk ook werd verwacht. Ook ik wil bedrijven in de melkveehouderij perspectief bieden, maar dan wel een reëel perspectief.” Op 1 september 2023 zal de minister van LNV opnieuw afwegen of de fosfaatbank in 2024 wel kan worden opengesteld.