Ratten en muizen in de melkveestal: zo herken je ze en houd je overlast onder controle

Bruine rat of zwarte rat?

In melkveestallen komen zowel muizen, bruine ratten en zwarte ratten voor. Stein legt uit hoe je de twee rattensoorten kunt onderscheiden: ‘’De bruine rat leeft meestal onder de grond, heeft kleinere oren en een kortere staart. Een zwarte rat leeft voornamelijk op hooizolders of onder de roosters en heeft juist grote oren en een lange staart’’.

Van de twee soorten komt de bruine rat het vaakst voor bij melkveestallen: ‘’Gelukkig, want overlast van de bruine rat is het minst moeilijk onder controle te houden’’.

Hoe gedragen ratten en muizen zich in de stal?

Hoewel je misschien weinig knaagdieren tegenkomt in de stal, hoeft dit niet te betekenen dat ze niet aanwezig zijn: ‘’Ratten zijn nachtdieren, ze komen pas tevoorschijn wanneer de lichten uit zijn. De knaagdieren weten perfect wanneer de boer gaat slapen en wanneer er voor de eerste keer gemolken wordt’’.

Om zo min mogelijk overlast van de knaagdieren te ervaren, is het essentieel om je te verdiepen in het gedrag: ‘’Hoe leeft het dier, hoe verplaats het dier zich, waar eet en drinkt het dier. Op die manier moet je de rat of muis proberen te verleiden. Daarnaast hebben ratten een nest en eten en drinken ze altijd op bepaalde plaatsen, die routes moet je proberen te achterhalen’’.

Wat is de impact van ratten en muizen op de koeien en de stal?

Ratten en muizen brengen ziektes over en zorgen voor onrust in de stal. Ook eten de knaagdieren van het krachtvoer: ‘’Ratten en muizen eten dagelijks ongeveer 10% van hun lichaamsgewicht. Stel je hebt 100 ratten op je bedrijf, dan gaat het om 2 kilo per dag en zo’n 700 kilo per jaar (!)’’. Tevens laten de knaagdieren uitwerpselen en urine achter in de stal: ‘’Hiermee bevuilen ze ook het krachtvoer. Wereldwijd vernielen knaagdieren jaarlijks 300 miljoen ton aan voedsel’’.

De tanden van knaagdieren groeien constant: ‘’De dieren knagen om hun tanden te slijpen, als ze dat niet doen groeien ze in. Dit doen ze met name aan elektriciteitskabels, wat een stalbrand tot gevolg kan hebben’’. Ook hebben ratten buikvet: ‘’Hierdoor zie je in de stal de zwarte en vette afzet op de leidingen. Heb oog voor deze sporen zodat u uw eventuele bestrijding hierop kan afstemmen’’.

Ratten- en muizenoverlast aanpakken, wat zijn veelvoorkomende fouten?

De grote uitdaging is het volhouden. De volledige populatie moet aangepakt worden om de overlast onder controle te krijgen: ‘’Je hebt altijd voorproevers en dominante ratten. De dominante ratten weten wat ze moeten eten, die zijn moeilijk onder controle te houden. De jonge ratjes, vaak nog onbezonnen, zullen als eerste eten van lokaas met acti’’.

Een nieuwe aanpak: hoe gebruik je zo min mogelijk actieve stof?

Uiteindelijk willen we zo min mogelijk biociden gebruiken. Bestrijdingsmiddelen moeten alleen zeer doeltreffend ingezet worden, met zo min mogelijk impact op het milieu: ‘’Het is niet zomaar een emmertje kopen en hier en daar wat in voerdozen plaatsen’’.

In de nieuwe aanpak wordt er naast een middel met actieve stof, ook een middel zonder actieve stof ingezet: ‘’Het idee is dat je gaat monitoren, dit sluit aan bij de ‘goede praktijken’ en geïntegreerde plaagdierbeheersing (waaronder ook afwisselen van verschillende werkingsmechanismen). Monitoring, bijvoorbeeld met Harmonix Monitoring Paste, wordt gedaan met een placebo. Door te monitoren wordt er gekeken waar de overlast zich in de melkveestal bevindt. Dit gaat altijd samen met een ongediertebestrijdingsplan’’.

Door te monitoring kun je sneller anticiperen: ‘’Vanaf het moment dat je opname ziet, kun je actieve stof inzetten, bijvoorbeeld Harmonix Rodent Paste. Wanneer de opname van de actieve stof stopt, wordt er weer overgeschakeld naar het lokaas zonder actieve stof’’.

Envu heeft een speciaal platform ontwikkeld waar melkveehouders meer kennis over ratten- en muizenoverlast en de aanpak kunnen opdoen. Bekijk het platform hier.