1e stap in aanpak kalverdiarree: achterhaal diarree verwekker
In dit artikel leggen we de focus op het achterhalen van de veroorzaker bij het kalf. Dit betreft het onderdeel “Behandel” van de BBB aanpak. Om te kunnen starten met het behandelen van het kalf is het cruciaal te weten wat de veroorzaker is van de kalverdiarree. Verschillende veroorzakers van kalverdiarree hebben namelijk een andere aanpak nodig.
Oorzaak diarree
De oorzaak van diarree bij kalveren kan opgedeeld worden in twee grote categorieën:
- Infectieuze diarree
- Voedingsdiarree
De meeste kalveren krijgen diarree voor het einde van de speenperiode, met een piek in de eerste twee weken na geboorte. Ze moeten in deze eerste levensweken wennen aan melkvoeding en komen op veel bedrijven in aanraking met ziekteverwekkers die diarree veroorzaken. De meest bekende en meest aangetoonde veroorzakers van diarree in de eerste weken zijn:
- E.coli
- Coronavirus
- Rotavirus
- Cryptosporidium parvum
- Coccidiose (vanaf 14 dagen)
Om kalverdiarree aan te kunnen pakken is het noodzakelijk om te achterhalen welke veroorzaker er heerst op het bedrijf. Elke ziekteverwekker heeft namelijk een andere behandeling en preventieve aanpak nodig. Om de juiste diagnoste te stellen, is het belangrijk om mestonderzoek uit te voeren bij kalveren met dunne mest of diarreeklachten.
De totaalaanpak kalverdiarree (Figuur 1), geeft de stappen weer, die specifiek per ziekteverwekker, gevolgd kunnen worden op het moment dat er diarree voorkomt op een bedrijf. Het geeft niet alleen inzicht in de aanpak bij de kalveren met dunne mest of diarree, maar laat ook zien wat er nodig is om preventief te werken. Bij de volgende lichting kalveren kan op deze manier diarree worden voorkomen.
Geeft het mestonderzoek niet meteen uitsluitsel? Kijk dan verder. E.coli, rotavirus, coronavirus, cryptosporidium en coccidiose zijn de meest voorkomende diarreeveroorzakers die gevonden worden in de melkperiode, maar diarree kan ook ontstaan door suboptimale voeding of andere veroorzakers. Dedierenarts kan hiermee helpen.
Voeding
Doordat een kalf geboren wordt met minimale reserves, is de voeding in de eerste week heel erg belangrijk. Wanneer het kalf vanaf de geboorte voldoende voeding van goede kwaliteit kan opnemen, heeft dit een positief effect op de weerstand van het dier en is het jonge kalf beter beschermd tegen ziekten en andere uitdagende omgevingsfactoren.
Factoren die hierbij van belang zijn:
- Soort voeding (kunstmelk of koemelk)
- Hoeveelheid voeding per voerbeurt en totaal per dag
- Manier van verstrekken
- Hygiëne
Wanneer het mis gaat met een of meerdere van bovengenoemde factoren, kan dit voedingsdiarree tot gevolg hebben.
Vaccinatie
Door middel van vaccinatie van droge koeien kunnen toekomstige kalveren via de biestgift beter beschermd worden tegen kalverdiarree. Weerstand opbouwen bij het kalf kost tijd en gaat geleidelijk. Door middel van vaccinatie kan ervoor gezorgd worden dat de biest van de koe meer specifieke antilichamen bevat tegen ziekteverwekkers van kalverdiarree, zoals E. Coli, rotavirus en coronavirus, waardoor het kalf sneller weerstand op bouwt tegen deze specifieke ziekteverwekkers. Zie figuur 2: Bescherming door middel van vaccinatie.
Bij de aanpak van kalverdiarree is het van belang om te werken volgens een totaalaanpak, met focus op de volgende drie gebieden:
1. Bescherm: verhoog de weerstand
2. Behandel: meten is weten. Stel de diagnose en behandel en voorkom gericht
3. Beheers: verlaag de infectiedruk en voorkom verspreiding op het bedrijf
Meer weten over de Bescherm, Behandel, Beheers aanpak? Neem contact op met uw dierenarts of kijk voor meer informatie op: www.gezondkalf.nl