Wat is de juiste werkwijze van voorbehandelen en waarom is dit zo belangrijk?

De meest complete voorbehandelroutine bestaat uit voorreinigen en drogen van de spenen, voorstralen en het melkstel onderhangen. Om een snel en efficiënt melkproces te bewerkstelligen, moet het voorbehandelen goed worden uitgevoerd. Het doel is dat het melkstel vervolgens kan worden onder gehangen bij schone, droge en goed gestimuleerde spenen met een vlotte uitmelking tot gevolg.

Voor het melken met een robot geldt dat er verschillende manieren van voorbehandelen zijn, bijvoorbeeld met borstels of met een voorbehandelbeker. Omdat op een robot gemiddeld 60 koeien driemaal daags worden gemolken is het cruciaal dat de voorbehandeling goed werkt. Echter ook de reiniging van de borstels of voorbehandelbeker moet correct worden uitgevoerd. Wanneer dit niet goed wordt gedaan kunnen kiemen heel gemakkelijk van de ene koe naar de andere koeien in de koppel worden over gedragen. Controleer daarom elke dag bij elke robot of de reiniging juist wordt uitgevoerd. Bij de borstels kan worden gecontroleerd of er voldoende borstelreiniger op de borstels komt en of de spenen goed worden geborsteld. Controleer de voorbehandelbeker door de reiniging te controleren tijdens een handmatige reiniging. Wrijf met een schone handschoen eens door de beker en kijk of deze schoon is. Het nemen van een swab van de voorbehandelbeker of borstels kan uitsluiten of er onwenselijke (niet-zichtbare) bacterie groei is.

De voordelen van voorreinigen
Het voorreinigen (wassen met schuim, dippen of sprayen) van de spenen met een geregistreerd middel is erg effectief om het aantal bacteriën op de speenhuid te verminderen. Er is een direct verband aangetoond tussen het aantal bacteriën op de speenhuid en het aantal (sub)klinische mastitisgevallen, het tankcelgetal en uiteraard het kiemgetal op bedrijven. Hoe meer bacteriën op de speenhuid aanwezig waren vóórdat het melkstel werd aangesloten, hoe meer kans er is op het ontstaan van mastitis. Vooral op bedrijven waar veel mastitis door omgevingsbacteriën zoals E. coli of Streptococcus uberis voorkomt kan voorreinigen een effectieve maatregel zijn.

Om een goede ontsmettende werking te garanderen is het van belang dat het middel minimaal 30 seconden op de spenen zit voordat de spenen met een schone doek goed droog worden gemaakt. Dit nadrogen is niet alleen van belang uit hygiënisch oogpunt, maar ook uit melk technisch oogpunt. Bij natte spenen kruipen tepelvoeringen vanwege een hoger stootrand vacuüm eerder op. Hierdoor worden de koeien minder vlot en volledig uitgemolken. Om overdracht tijdens het melken te voorkomen heeft het de voorkeur om niet meer dan één koe met dezelfde doek voor te behandelen. Papieren doeken zijn hiervoor het gemakkelijkst, bij gebruik van katoenen uierdoeken dienen deze op 90 graden gewassen te worden en goed droog te zijn voor gebruik.

Op bedrijven waar geen gebruik wordt gemaakt van voorreinigen is het raadzaam de uiers toch schoon te maken met een doek. Op deze manier wordt het grove vuil verwijderd en door uiermassage wordt het uier gestimuleerd en komt oxytocine sneller vrij.

Voorstralen; de voor- en nadelen
Voorstralen is op veel bedrijven een onderdeel van de voorbehandeling. Hierbij stralen sommige bedrijven alle koeien voor. Andere alleen de koeien waarbij daar aanleiding toe is, omdat er een vermoeden is van een klinische ofwel zichtbare uierontsteking. Het voordeel van voorstralen is dat koeien met een zichtbare uierontsteking snel worden opgespoord, uit de tank kunnen worden gehouden en tijdig kunnen worden behandeld. Daarnaast stimuleert voorstralen het uier, wat het laten schieten van de melk bevordert. En spoelt het eventuele mastitisverwekkers in het tepelkanaal uit. Let er bij het voorstralen op dat de spenen en handen zo droog mogelijk blijven.
Voorstralen kan echter ook een risico vormen op het overbrengen van kiemen van een besmette koe naar een gezonde koe. Omdat veel koeien een bacteriële besmetting hebben die niet direct zichtbaar is in de melk, wordt voorstralen op bedrijven met veel koegebonden bacteriën, zoals Staphylococcus aureus of een hoog aandeel hoog celgetal koeien nog wel eens afgeraden.

De tijd tussen voorbehandelen en onder hangen van het melkstel heeft effect op de melkafgifte De melk is in het uierweefsel van de koe opgeslagen in twee verschillende onderdelen. Onder in het uier, in de cisternen, zit 20-30 % van het totale melkvolume. Deze melk komt gemakkelijk en snel vrij bij het begin van het melken. De overige 70-80% van de melk zit echter opgeslagen in het hogere alveolaire gedeelte en komt pas helemaal vrij wanneer er een goede toeschietreflex is opgetreden. De toeschietreflex wordt opgewekt doordat na stimulatie van de spenen en het uier het hormoon oxytocine wordt aangemaakt. Dit hormoon zorgt ervoor dat de melk ook uit de alveolaire ruimtes vrij komt. Het duurt na het begin van voorbehandelen echter 60-120 seconden voordat de oxytocine concentraties op hun maximale niveau zitten. Dit is dan ook de reden dat we 60-90 seconden adviseren tussen het begin van voorbehandelen en het onderhangen van het melkstel. Het is aan te raden dit eens te meten in uw melkroutine. Is de tijd tussen voorbehandelen en onderhangen korter of langer dan 60-90 seconden? Probeer deze dan aan te passen door het aantal koeien dat u achter elkaar voorbehandelt, voordat u start met onderhangen, te wijzigen. Het voordeel van een goede voorbehandeling en toeschietreflex is dat koeien goed leeg worden gemolken, hetgeen meer melk oplevert en ook h et risico op mastitis doet afnemen.

Bron: www.mastitisvaccination.com

Wilt u meer informatie ontvangen over preventie en vaccineren in de strijd tegen mastitis? Dan kunt u vrijblijvend contact opnemen met een van onze dierenartsen: Jessica Hartjes, 06-3800 8533 (Nederland), Pauline Athmer (Zuid Nederland), 06-8100 2036, Ruth Meenks (Noord Nederland) 06- 1370 2817, Sabine Hoogeveen (West Nederland) 06-8279 0165 of Anne-Lynn Geertshuis (Oost Nederland), 06-2046 9304.