Miljoenenclaim naar waterwinbedrijven voor droogteschade in landbouw

Jaarlijks wordt 1 miljard m3 grondwater gewonnen voor watergebruik door huishoudens en bedrijven. In de omgeving van de waterwinningen zorgt dit voor verlaging van grondwaterstanden, wat leidt tot extra droogteschade aan landbouwgewassen. Deze schade komt dus bovenop de schade door klimaatdroogte. Op grond van de Waterwet moet deze extra droogteschade worden vergoed. Voor een deel gebeurt dit, maar voor een groot deel nog niet.

15 miljoen euro per jaar

Onderzoek uit 2019 toont aan dat de extra droogteschade als gevolg van waterwinning in Nederland ruim 15 miljoen euro per jaar bedraagt. Deze schade is berekend als gemiddelde over de klimaatperiode 1998 tot 2006, dus vóór de droge zomers van 2018 en 2019. Dit is een grove inschatting, zegt Bartelds. „Er loopt momenteel nader onderzoek naar de omvang van de schade, zodat we met behulp van deze rapporten onze claim nóg beter kunnen onderbouwen.”

Sluipend karakter

Droogteschade door waterwinning heeft een sluipend karakter. Vanwege de jaarlijks wisselende groeiomstandigheden is de extra droogteschade als gevolg van waterwinning niet goed te onderscheiden van de natuurlijke variatie in droogteschade. Een boer heeft daardoor vaak niet door of en hoeveel extra droogteschade hij lijdt als gevolg van nabije waterwinning(en). Van de totale extra droogteschade als gevolg van waterwinning (15 miljoen euro) wordt jaarlijks slechts zo’n 3 miljoen euro vergoed. Dit is volgens de stichting een gevolg van een te ingewikkeld proces. „Er is een stuwmeer aan verzoeken tot onderzoek uit 2020 waarvan een groot deel nog niet is gestart.”

SDW laat door deskundigen een methode ontwikkelen die snellere vaststelling en afwikkeling van niet-vergoede schade mogelijk maakt. Daarnaast laat SDW de normbedragen, die bepalend zijn voor de omvang van schade, onderzoeken.

Droogteschade.nl

SDW is niet de eerste partij die zich hard wil maken voor boeren die schade ondervinden van waterwinning. Droogteschade Nederland (DNL) heeft het probleem van de schade aan de landbouw door de waterwinning eind 2018 op de kaart gezet. DNL heeft landelijk en regionaal onderzoek laten uitvoeren naar droogteschade door waterwinning en vertegenwoordigt op dit moment 1.230 landbouwbedrijven in waterwingebieden. Deze boeren gaan mee in de nieuwe stichting. Namens haar deelnemers is DNL betrokken bij diverse pilots en lokale onderzoeken naar droogteschade.

De belangrijkste categorie onttrekkers van grondwater zijn de waterleidingbedrijven. SDW zal de waterbedrijven daarom eerst uitnodigen tot overleg. Als dat niets oplevert of er punten blijven waarover geen overeenstemming kan worden bereikt, dan zal SDW de zaak in een collectieve procedure aan de rechter voorleggen.

SDW is een stichting zonder winstoogmerk die opkomt voor de belangen van alle boeren die schade lijden door waterwinning(en). Het doel van SDW is om de schade die niet wordt vergoed alsnog binnen redelijke termijn vast te stellen - ook over het verleden - en vergoed te krijgen. SDW kan dienen als gesprekspartner van de schadeveroorzakers en andere betrokken partijen. SDW wordt geadviseerd door hydrologische adviesbureaus Advies in Water, De Bakelse Stroom en Fugro. Daarnaast wordt SDW ondersteund door Droogteschade Nederland (DNL). Ook onderhoudt SDW over haar activiteiten nauw contact met LTO Nederland.

Geïnteresseerde akkerbouwers en veehouders kunnen zich aanmelden via Stichting Droogteschade.