“Snelheid maken met benutten van boerendata”

“Het is de alfa en omega van ons werk”, reageert Johan de Schepper op de vraag wat het belang voor Agrifirm is van het gebruik van data van boeren. De man die bij de agrarische coöperatie verantwoordelijk is voor innovatie wijst erop dat dat altijd zo is geweest. “Onze mensen gebruiken de gegevens van veehouders en akkerbouwers om hen te helpen om problemen op te lossen en betere resultaten te behalen. Vroeger werden die gegevens schriftelijk uitgewisseld, daarna met de computer in bijvoorbeeld een excel-file en vandaag de dag hebben we algoritmes die grote hoeveelheden data analyseren om tot betere inzichten te komen.”

Johan Heeren knikt. Hij is bij Agrifirm verantwoordelijk voor de ontwikkeling van data-toepassingen. “Wij willen impact maken op een verantwoorde voedselketen. Daar helpen data ons enorm bij. In plaats van achteraf met de boer terug te kijken, kan onze adviseur nu op basis van data over de huidige situatie samen met de boer betere beslissingen nemen.” Dit zogenoemde “real-time” gebruik van data maakt het mogelijk om direct inzicht te krijgen in bijvoorbeeld de prestaties van dieren in een bepaalde stal. “Dan hoeft een veehouder dus niet per stal een inspectie uit te voeren, maar weet hij op basis van data in welke stal een probleem is dat hij moet aanpakken”, illustreert De Schepper.

Inzicht, voorspelling, voorschrift

Het benutten van data kent een vast patroon. De eerste stap is om uit de verzamelde berg data informatie te halen. Dat gebeurt meestal door de computer statistische verbanden te laten vinden. Zo’n inzicht kan bijvoorbeeld zijn dat er een verband is tussen bepaalde grondstoffen in het veevoer en het ontstaan van voetzoollaesies bij pluimvee. “We konden zo op basis van data voorspellen dat twee specifieke grondstoffen deze problemen veroorzaakten. Onze afdelingen R&D en Nutritie onderzochten en ontwikkelden vervolgens voerstrategieën zonder die twee grondstoffen”, legt Heeren uit. Zodra dat was gelukt, kon Agrifirm het effect van de toepassing direct in de praktijk monitoren, met een verbeterd resultaat op het boerenerf als uitkomst.

Nieuwe standaard

Meer en meer is data-analyse de basis voor innovatie. Maar dat lukt alleen als er voldoende betrouwbare data zijn, die goed met elkaar kunnen worden vergeleken. Juist omdat dit interessant is, hebben diverse partijen zich de afgelopen decennia op het verzamelen van data gestort. Heeren: “Dat heeft geleid tot allerlei individuele koppelingen tussen de computers en sensoren op het boerenbedrijf en de systemen van ketenpartijen. Op zichzelf begrijpelijk, maar we zijn nu in de fase dat data zo belangrijk zijn, dat we een nieuwe standaard nodig hebben die het mogelijk maakt dat alle boeren hun data gemakkelijk en veilig kunnen delen. Dat is goed voor de partijen die de data benutten om betere producten en diensten te maken. Maar het is vooral goed voor de boeren zelf, omdat data sneller tot waarde worden gebracht op een voor de boer gecontroleerde manier. Ze houden grip op hun data door zelf te bepalen wie voor welk doel hun data mag gebruiken en wanneer. Volgt er geen waarde, dan zit de boer altijd aan het stuur om het delen van data te stoppen.”

Platform

Agrifirm is een van de oprichters van JoinData, de coöperatie die de nieuwe standaard voor het delen van boeren-data heeft ontwikkeld. Ook andere grote coöperaties en boerenorganisaties hebben zich inmiddels aangesloten. Op het platform Mijn JoinData kan elke boer zijn machtigingen voor het delen van data beheren. Dit vervangt de lappendeken van individuele koppelingen tussen boeren en leveranciers/afnemers. De Schepper: “Vanuit Agrifirm delen we alleen nog data op basis van machtigingen via JoinData. Ook andere grote ketenpartijen gaan dit doen, zodat we snel een nieuwe standaard hebben die het delen van data gemakkelijk en veilig maakt.”

Heeren voegt toe: “In de praktijk zie je nu af en toe dat bestaande koppelingen nog in stand worden gehouden. Dat is begrijpelijk omdat partijen daarin hebben geïnvesteerd, maar het is niet in het belang van de agrarische sector. Hoe sneller we allemaal de nieuwe standaard gebruiken, hoe beter.”

Big tech

Wat dat laatste betreft: de Nederlandse landbouw loopt in de wereld voorop wat betreft efficiency en innovatie. Maar als het om het benutten van data gaat, is dat nog niet het geval. De Schepper: “Wij hebben goede contacten met coöperaties in Scandinavië. Daar hebben ze het delen van data zeer voortvarend opgepakt. Het kan misschien geen kwaad als we daar wat beter naar kijken met z’n allen.”

En wat te denken van grote tech-bedrijven zoals Microsoft en Google die zich ook steeds nadrukkelijker richten op data-verzameling in de agri&food ketens? Gaan die niet bepalen hoe de boerendata worden gebruikt? De Schepper: “We zien die ontwikkeling ook en het hoeft niet verkeerd te zijn dat big-tech zich ook met agri bemoeit. We kunnen er mee samenwerken. En juist dan is het essentieel dat we een goed platform hebben waardoor boeren grip houden op hun eigen data.”

Netflix

Ten slotte: sommige boeren hebben er moeite mee dat ze voor het gebruik van de beheertool van JoinData een vergoeding moeten betalen van 50 euro per jaar. Daar wordt ook op gewezen door partijen die liever met hun eigen koppelingen blijven werken. Heeren: “Ja, dat klopt. Maar het is kortzichtig om alleen te willen investeren in je eigen oplossing, terwijl iedereen weet dat we data nog veel beter voor de hele sector kunnen laten werken. In de digitale wereld geldt nu eenmaal dat delen vermenigvuldigen is.”

De Schepper voegt toe: “Het is apart dat er over 50 euro voor zoiets essentieels wordt gediscussieerd. Het is hetzelfde bedrag dat je kwijt bent voor drie maanden Netflix. Ergens moeten we als JoinData onze boeren beter de meerwaarde laten ervaren”.