Dit zouden duurzaamheidsmaatregelen economisch kunnen opleveren

Met behulp van kengetallen van een voorbeeldbedrijf met 100 melkkoeien en 48 hectare grond (waarvan 19 procent maïs in het bouwplan) heeft Verantwoorde Veehouderij scenarioberekeningen gemaakt. Hierbij is gekeken naar de gevolgen van een gekozen maatregel op economie en milieu prestaties. Het voorbeeldbedrijf voldoet al aan een aantal projectdoelen die in 2021 door Koeien & Kansen zijn opgesteld in 2021 (zie afbeelding hieonder). De doelen op ammoniak en methaan zijn nog niet gehaald. De extra maatregelen die nodig zijn om die doelstelling wel te halen zijn doorgerekent door Verantwoorde Veehouderij.

Ammoniakemissie verlagen

Om de emissie van ammoniak te verlagen, is als eerste maatregel 700 uur meer weiden gekozen. Het bedrijf gaat dan van alleen overdag weiden met 9 kg ds bijvoeding in de weideperiode naar een combinatie van dag en nacht weiden en alleen overdag weiden (met gemiddeld 5,5 kg ds bijvoeding op stal tijdens de weideperiode). Het del voor ammoniak wordt na deze maatregel gehaald en het economische resultaat verbeter met bijna 3.800 euro door onder andere minder loonwerkkosten en minder mestafvoer. Er hoeft minder mest afgevoerd te worden doordat het rantsoen minder ruw eiwit (RE) bevat (minder graskuil en meer maïskuil; vanwege de lagere ruwvoeropbrengst moet meer mais aangekocht worden). Door minder RE in het rantsoen neemt de excretie van stikstof af.

Nadeel van meer weiden is wel dat de graskuilproductie daalt en er minder stikstof van grasland wordt gewonnen. Daarom wordt bij dit scenario het doel voor stikstofbodemoverschot niet gehaald, terwijl dit bij alleen overdag weiden nog wel het geval was.

Methaan reduceren en meer weiden

Bovenop de maatregel meer weiden is ook een combinatie van methaanmaatregelen doorgerekend waarbij onder andere meer maisglutenmeel en wat vet wordt gevoerd, maar ook het bouwplan wat wordt gewijzigd zodat weiden eenvoudiger wordt (grondruil, daardoor meer grasland en minder maïsland). Hierbij is ook gerekend met lagere methaanemissiefactoren voor graskuil en maïskuil door graskuil met minder NDF te winnen en maïskuil met meer zetmeel te voeren. Tenslotte wordt methaanarm krachtvoer gevoerd met een lagere emissiefactor

De combinatie van meer weiden en methaanmaatregelen leiden tot een nog grotere stijging van de arbeidsopbrengst. Wel 7.400 euro meer dan in de uitgangssituatie. Vooral minder mest afvoeren door nog minder RE in het rantsoen en minder teeltkosten voor maïs zorgen ervoor dat dit voordeel groter is dan bij alleen meer weiden. Ook wordt de methaandoelstelling gehaald met deze combinatie van maatregelen.

Mest verdunnen

Door meer te gaan weiden en methaan te reduceren steeg de ammoniakemissie bleek uit de berekeningen van Verantwoorde Veehouderij. Vandaar dat ze bovenop het weiden en methaanmaatregelen ook hebben gekeken wat er gebeurt als de mest verdunt wordt met water.

Alleen de mest in het voorjaar en zomer wordt verdund in de put (twee delen mest op een deel water) zodat er geen extra mestopslag nodig is. Deze extra maatregel leidt met 50 kg NH3 per hectare tot het halen van de ammoniakdoelstelling, maar zorgt er wel voor dat de arbeidsopbrengst ongeveer 1000 euro lager is dan de vorige combinatie van maatregelen. Dit komt door de hogere loonwerkkosten voor mest uitrijden.

Beregenen 30 hectare

Om aan alle projectdoelen te voldoen is als laatste maatregel ook de maatregel ‘beregenen van 30 hectare’ toegevoegd aan de berekeningen van Verantwoorde Veehouderij.

Voor beregening is gekozen omdat dat zou kunnen zorgen voor een extra ton droge stof per hectare beregende grond. Door de hogere gewasopbrengst daalt het stikstofbodemoverschot naar 90 kg N per hectare en wordt ook aan dat doel voldaan. Deze laatste maatregel zorgt wel voor extra installatiekosten vanwege de investering in de beregeningsinstallatie en meer kosten voor stroom bij de elektrisch aangedreven beregeningsapparatuur. Door deze extra kosten is de arbeidsopbrengst meer dan 4.000 euro lager dan de vorige combinatie van maatregelen, ondanks de lagere voerkosten. De arbeidsopbrengst is per saldo nog ruim 2.000 euro meer dan in de uitgangssituatie.

In de afbeelding hieronder zijn alle maatregelen en uitkomsten nog een keer schematisch weergegeven.

Tekst gaat verder onder afbeelding.

Bedrijfsspecifieke maatregelen

De berekeningen laten volgens Verantwoorde Veehouderij zien dat niet alle maatregelen leiden tot een verbetering van het economische resultaat. Ook komt het voor dat bepaalde maatregelen een positief effect hebben op een milieukengetal en een negatief effect op een ander kengetal.

In dit rekenvoorbeeld blijft onder de streep een economisch voordeel over voor het voordeelbedrijf. Maar dit zal volgens Verantwoorde Veehouderij niet voor ieder bedrijf gelden die maatregelen neemt voor een verbetering van de milieuprestatie. Want niet alle maatregelen zijn op ieder bedrijf mogelijk.