Koeien & Kansen-bedrijven teren niet in op inkomsten ondanks focus op milieu

In het project 'Koeien & Kansen' zoekt een groep van zestien melkveehouders samen met onderzoekers naar de mogelijkheden van een duurzame en maatschappelijk geaccepteerde melkveehouderij. De bedrijven zitten door heel Nederland en ook proefboerderij De Marke en Dairy Campus zijn bij het project betrokken.

Eiwit van eigen land

Daarom ziet K&K met genoegen dat de inkomsten van boeren niet lijden onder de focus op milieuthema's. 'De saldoposten voer, vee en gewas zijn kosten die vaak te maken hebben met milieuthema’s. Bij voeding en bemesting leidt een hogere mineralenefficiëntie tot minder milieubelasting. Een hoge mineralenefficiëntie is vaak ook economisch gunstig. Hierdoor zijn vaak minder kosten nodig voor voer en gewas. Binnen het project Koeien & Kansen is veel aandacht voor milieuthema’s, zoals de benutting van stikstof en fosfaat, eiwit van eigen land, het RE-gehalte van het rantsoen, het stikstofbodemoverschot en benutting van meststoffen in het kader van de BES-pilot. Mede door de focus op de genoemde thema’s zijn de kosten beperkt gebleven.'

Het is afwachten of het over het jaar 2021 ook lukt om niet te veel in te teren op de inkomsten, omdat de ambities voor dit jaar ambitieuzer zijn. Op de resultaten is het nog even wachten. 'Vanaf 2021 ligt de focus scherper op broeikasgasemissies, ammoniakemissie en biodiversiteit. Voor ammoniak en broeikasgassen zijn uitdagende doelen gesteld. Het is nog onduidelijk òf werken met deze uitdagende doelen zonder inkomensverlies kan. Deelnemers in het project Koeien & Kansen proberen het uit en brengen de komende periode de kansen en belemmeringen in beeld.'

'Bij de analyse van de boekhoudingen viel op dat de K&K-bedrijven zowel lagere variabele (-0,97 euro per 100 kg melk) als lagere vaste kosten hebben (ook -0,97 euro per 100 kg melk)', schrijft K&K op de eigen website. 'Binnen de variabele kosten liggen de voerkosten met 11,96 euro per 100 kg melk net iets onder het Nederlands gemiddelde (-0,13 euro). Een prima resultaat, want een kenmerk van een hogere intensiteit is vaak dat er meer aankoop van voer nodig is. Dat was gemiddeld dus niet aan de orde voor deze Koeien & Kansen-bedrijven. Daarnaast zijn ook de overige variabele kosten, zoals diergezondheid, veeverbetering & KI, meststoffen en gewasbescherming en mestafzet gemiddeld lager (-0.84 euro per 100 kg melk) in 2020.'

Droogte

De totale melkproductie van het Nederlands gemiddelde steeg, terwijl die van de Koeien & Kansen bedrijven gemiddeld gelijk bleef. 'In 2020 was er wederom sprake van droogte. Niet in alle delen van het land, maar wel in het Oosten en Zuidoosten. Dit leidde voor bedrijven in die regio’s bijvoorbeeld tot extra voer- en/of bewerkingskosten.'

Koeien&Kansen-bedrijven zijn wat intensiever dan een gemiddeld Nederlands melkveebedrijf, maar de intensiteit daalde wel, schrijft de projectgroep. 'De gemiddelde melkleverantie is met bijna 1,3 miljoen kilo circa 3,5 ton hoger dan het Nederlands gemiddelde. De intensiteit is met 21.000 kilogram melk per hectare voedergewas ruim 4.500 kg hoger dan op het gemiddelde bedrijf. Hiermee is de intensiteit van de Koeien & Kansen-bedrijven gemiddeld iets gedaald, terwijl die van het Nederlandse melkveebedrijven gemiddelde ongeveer gelijk bleef.'

Zonnepanelen en windmolens

De Koeien&Kansen-veehouders hebben elkaars economische resultaten besproken. Tijdens een workshop wisselden de veehouders tips en strategieën uit om economisch beter te scoren. Genoemd werd bijvoorbeeld selectie op stieren die hoge gehalten in de melk vererven voor meer melkgeld. 'En investeren in duurzame energie zoals zonnepanelen en windmolens. Dat lijkt fiscaal aantrekkelijk voor boeren met hoge belastingdruk als gevolg van lage afschrijving en hoog inkomen. Voor boeren die andere investeringsplannen hebben, zoals een nieuwe stal, beperkt investeren in duurzame energie echter wel de investeringsruimte op andere vlakken.'