Mondiale melkconsumptie stijgt elk jaar 19 miljard kg

„De melkconsumptie neemt toe in de opkomende economieën, enerzijds door bevolkingsgroei, anderzijds door de toename van de welvaart”, stelde Zijlstra. De toenemende vraag komt vooral uit Rusland, China, Zuidoost-Azië en het Midden-Oosten. „De Verenigde Staten, Nieuw-Zeeland, Zuid-Amerika en Europa produceren de extra melk voor de wereldmarkt. Let wel, Europa pas vanaf 2015.”

Vier groepen consumenten

Zijlstra ging in zijn rede uitgebreid in op het thema duurzaamheid. Dat de consument er niet voor zou willen betalen, bestreed de lector. „Dé consument bestaat niet.” Zijlstra deelde de consument op in vier categorieën: 1.) individualistisch en materialistisch (35 procent). Deze is berekenend en gaat voor het goedkoopste. 2.) collectivistisch en materialistisch (35 procent). Deze categorie is behoudend, denkt traditioneel, maar gaat wel voor A-merken. 3.) individualistisch en niet-materialistisch (15 procent). Deze groep gaat voor nieuwe dingen, heeft culinaire interesse en het mag wat kosten. 4.) collectivistisch en niet-materialistisch (15 procent). Deze groep voelt zich verantwoordelijk, is bewust, betrokken en kritisch. Biologisch en vegetarisch vallen hier ook onder.

Duurzaamheid borgen

Vooral de categorieën 3 en 4 noemt Zijlstra interessant voor onderzoek. „In Noordwest-Europa zijn 200 miljoen consumenten. 60 miljoen consumenten zijn dus te interesseren voor producten met toegevoegde waarde.” Zijlstra haalde ook een onderzoek aan waarin was uitgezocht waarom de categorieën 1 en 2 niet duurzaam kopen. „De belangrijkste reden was dat ze het te duur vonden. De op één na belangrijkste reden was echter dat ze er niet op vertrouwen dat het product ook echt duurzaam is. Hier ligt dus een kans. Ga de duurzaamheidsinspanningen borgen.”

Weidegang, gezondheid en welzijn

De lector haalde een ander onderzoek aan. „Als je de consument vraagt wat duurzaam is, zeggen ze als eerste de koe in de wei, daarna goede zorg voor koeien. Als je de consument vraagt of ze weidegang belangrijk vindt, zegt 99 procent dat belangrijk tot heel belangrijk te vinden. Verder bleek bij de vraag waar de megastallendiscussie over zou moeten gaan, gezondheid en welzijn van dieren met stip op één te staan.”

Productiedieren vermenselijken

Zijlstra wees op een tweedeling in de opvatting over de omgang met dieren. „Door de intensivering en schaalvergroting van de sector, zie je dat het houden van productiedieren verzakelijkt. Aan de andere kant zie je dat het houden van gezelschapsdieren vermenselijkt. Dat is het overheersende ethische kader en daarom zal het houden van productiedieren dus moeten vermenselijken. Er leven nou eenmaal meer mensen in de stad dan op het platteland.”

Marktsegment kiezen

Zijlstra wees zijn publiek (en de veehouders) erop de pluriformiteit in opvattingen te accepteren en er op in te spelen. „Je mag ervan uitgaan dat mensen die hoge eisen stellen, dat ook doen als consument. Er is daar dus een markt voor.” Zijlstra adviseert een duurzaamheidsmarkt te ontwikkelen en te stoppen met het rücksichtslos verdedigen van de sector. „Ga ook samenwerkingsverbanden aan met non-gouvernementale organisaties (NGO’s) als Wakker Dier en de retail. En kies een marktsegment, er is markt voor iedereen.”

MOOI

Zijlstra’s sloot af met het centrale thema van zijn rede, gevat in het woord MOOI. „De Melkveehouderij Opent, Onderneemt en Innoveert. De essentie is ‘opent’, als we dat niet doen, worden ondernemen en innoveren ook lastig. Er is opening in viervoud vereist: zoek andere sectoren op, ga onzekerheid niet uit de weg, stel je open voor uitdagers (NGO’s, retail) en ga voor samenwerking. Een open mind is daarvoor wel noodzakelijk.”