A-ware werft honderden melkveehouders in België

Er wordt van alle kanten aan de Belgische melkveehouder getrokken. De Waalse zuivelcoöperatie Laiterie des Ardennes (2.150 leden, 1,35 miljard liter melk) heeft per 1 juli maar liefst 266 nieuwe leden-melkveebedrijven verwelkomd, goed voor 200 miljoen liter melk. Laiterie des Ardennes wil de productie van melkpoeder in Libramont uitbreiden, en er staat ook een nieuwe mozzarellafabriek op stapel in Baudour.

De huidige expansiedrieft van de Belgische zuivelondernemingen biedt eindelijk kansen voor boeren die ontevreden zijn over 's lands grootste coöperatie, Milcobel. Die bungelde de afgelopen jaren droevig onderaan met de melkprijs.

Milcobel (2.400 leden, 1,8 miljard kilo melk) is sinds 2019 al zo'n 400 leden kwijt geraakt. De coöperatie heeft daarom vorig najaar een drastisch reorganisatie- en bezuinigingsplan in de strijd gegooid, Feniks genaamd. Dat moet het vertrouwen van de leden terugwinnen en ervoor zorgen dat Milcobel weer een concurrerende melkprijs kan uitbetalen. Het plan begint inmiddels zijn vruchten af te werpen. Vergeleken met begin 2021 was de juli-Milcobel-prijs al met 7 euro gestegen, tot net boven de 34 euro per 100 kilo melk.

Opzegstop

Niettemin kijken er een hoop Milcobel-boeren om zich heen. Het noopte de coöperatie zelfs om in april dit jaar een tijdelijke 'opzegstop' in te voeren: leden mochten tussen april en juli niet vertrekken. Dat zou leiden tot een te groot volumeverlies; het concern vreesde operationeel in de problemen te komen.

Veertien boeren spanden hiertegen een kort geding aan, en werden door de Gentse rechter in het gelijk gesteld. Zij mochten vertrekken. Nog eens 44 leden zegden na 1 juli op. De leegloop bij Milcobel heeft onder meer tot gevolg dat er minder melk binnen komt bij de melkpoederfabriek in Kallo. Een deel van het personeel zat in juli werkloos thuis. De situatie leidt tot onrust onder het personeel, melden de vakbonden.

Open armen

Ondertussen staat A-Ware België de ontevreden Milcobel-boeren met open armen op te wachten. A-ware zoekt 300 miljoen liter melk, laat directeur Melkveehouderijzaken Luc Van Hoe weten. A-ware is momenteel bezig de overname van de melkpoedertorens van FrieslandCampina in Aalter af te ronden. Die fabreik produceert op jaarbasis circa 45.000 ton melkpoeder; goed voor een equivalent van 450 miljoen kilo melk.

Royal A-ware collecteert al sinds 1 juli melk in Vlaanderen. Totdat de overname definitief is, wordt die melk nog verwerkt door FrieslandCampina. Voor Royal A-waren is de overname een langetermijninvestering, laat een woordvoerster weten. „Dit is de eerste stap. Vervolgstappen als een eventuele uitbreiding zijn nog ontwikkeling.”

Eigen leveranciers

Daar waar FrieslandCampina enkele jaren terug nog een groot aantal Vlaamse leveranciers de wacht aan zegde (zie kader onderaan de tekst) verkiest A-ware juist om in zee te gaan met Vlaamse melkveehouders. Net als in Nederland wil de onderneming ook in België eigen boeren aan zich binden. Nu er behoefte is aan 300 miljoen kilo melk, wil dat zeggen dat er circa 400 boeren nodig zijn. Een gemiddeld melkveebedrijf in Vlaanderen produceert 742.000 kilo melk, in Wallonië is dat 485.000 kilo.

Op de website van A-ware in Nederland en België staan de aanmeldformulieren al prominent klaar. Er wordt voor levering in augustus een melkprijs geboden van 35 euro per 100 kilo; ruim een euro boven de juli-prijs van Milcobel. Toch weerlegt A-ware dat het Belgische boeren wegkoopt bij zijn concurrenten. 'Royal A-ware volgt de marktprijs, en wil als familiebedrijf langetermijnsamenwerkingscontracten afsluiten', zo luidt het.

'Nieuwe dynamiek'

Voorzitter Hendrik Vandamme van het Algemeen Boeren Syndicaat (ABS) vindt het een goeie zaak dat er met A-ware een nieuwe speler is gekomen op de Belgische zuivelmarkt. „Dat brengt een nieuwe dynamiek. Het houdt de directies van de anderen melkerijen scherp”, klinkt het voldaan. Heel lang was er voor Milcobel-boeren immers geen alternatief.

Of het aan de komst van Royal A-ware ligt, is moeilijk hard te maken, maar duidelijk is wel dat de gemiddelde uitbetaalde melkprijs in België dit jaar beduidend hoger ligt dan andere jaren. Blijkens de officiële noteringen van de Belgische Conferderatie van de Zuivel – de Vlaamse evenknie van de NZO – ligt de doorsnee boerenmelkprijs sinds april dit jaar rond de 36 cent; een niveau dat de meeste Vlaamse boeren de afgelopen zomerperiodes niet meer hebben gezien.

FrieslandCampina en Milcobel

Begin 2016 werden ruim driehonderd leverancier-melkveehouders van FrieslandCampina Belgium lid van Milcobel. Medio november 2015 sloten beide zuivelbedrijven een overeenkomst. Milcobel zou circa 180 miljoen liter melk per jaar van 443 leverancier-melkveehouders overnemen van FrieslandCampina. Op grond van eigen overwegingen is bijna 70 p„rocent van de melkveehouders op het aanbod ingegaan. Iets minder dan een kwart koos voor het lidmaatschap bij Laiterie des Ardennes. Daarmee werd de continuïteit van de betrokken melkveebedrijven verzekerd. Zo werd vanaf 1 februari 2016 175 miljoen kilo melk niet meer door FrieslandCampina, maar door Milcobel en Laiterie des Ardennes verwerkt.

FrieslandCampina zette deze stap destijds om de melkstroom beter af te stemmen op de marktvraag in België. Milcobel kon met de recente investeringen extra melk verwerken. FrieslandCampina Belgium bleef over met 441 leverancier-melkveehouders en 28 Belgische leden-melkveehouders.