'Vrijloopstal voorlopig nog niet de stal van de toekomst'

Dat zegt Abele Kuipers, namens Wageningen UR betrokken bij het Europese onderzoeksproject FreeWalk. Doel daarvan is om een financieel rendabel vrijloophuisvestingssysteem te ontwikkelen, dat niet alleen positief uitpakt voor dierenwelzijn en levensduur, maar ook voor de mest- en bodemkwaliteit.

Het project startte in 2017. De afgelopen jaren is er binnen FreeWalk veel geleerd, stelt Kuipers. Het gecomposteerde materiaal uit vrijloopstallen kan prima worden gebruikt om de structuur van de bodem in graslanden en akkerbouw te verrijken; dat past goed binnen de kringlooplandbouw. Voor de koeien is het gecomposteerde ligbed ook heel fijn. 'Ze rollen erin als paarden in de wei. De extra bewegingsruimte in deze stallen komt in de buurt van echte weidegang. Dat heeft maatschappelijke waarde', oordeelt Kuipers.

Composteren

Tegelijkertijd is goed composteren iets wat vooral in de winter veel kennis en kunde van de veehouder vereist. In veel landen blijkt ook het benodigde aantal vierkante meters per koe onderschat. En vanwege de grote vraag naar biomassa is de prijs van houtsnippers, die de meeste boeren in de vrijloopstallen gebruiken, duur. Alternatieven zoals riet kunnen uitkomst bieden.

Volgens Kuipers is er intussen veel geleerd over de vrijloopstal, maar is het voorlopig nog niet de stal van de toekomst. 'Voor verdere opschaling moeten we niet alleen op dierenwelzijn letten; we zullen ook moeten kijken naar emissies van bijvoorbeeld ammoniak en methaan.' Daartoe zijn er nu vier gesloten proefstalletjes gerealiseerd op de Dairy Campus, vertelt Kuipers. Daar worden de emissies en de mestkwaliteit vergeleken tussen stalletjes met een doorlaatbare kunststof vloer, een rubberen vloer, een koetoilet en de gewone ligboxenstal.

Bacteriën

Ook moet er volgens Kuipers worden gekeken naar de ontwikkeling van thermofiele bacteriën die afkomen op de composterende bodem. 'De zuivelsector wil daarmee geen enkel risico lopen, vanwege de mogelijke impact op de houdebaarheid van gesteriliseerde zuivelproducten.'

Niettemin is er onder boeren veel interesse voor vrijloopstallen, vooral in combinatie met gangbare ligboxenstallen Dat is niet alleen betaalbaarder, maar maakt het ook makkelijker om zowel kalveren, jongvee en volwassen koeien te houden, stelt hij. In Noorwegen loopt momenteel een onderzoek naar de kosten/baten-analyse van vrijloopstallen.