‘Melkkoeien krijgen te weinig selenium’

Selenium (Se) is voor melkvee een essentieel voedingsnutriënt. Het heeft in combinatie met vitamine E een positief effect op de vruchtbaarheid en het verminderen van uierontsteking. Ook geeft het bescherming van de celmembramen en is het nodig voor het instandhouden van het immuumsysteem. Voor een goede gezondheid van de veestapel is het advies is 4-5 mg Se/koe/dag, aan te voeren via het rantsoen.

Streefwaarde zomers te laag

Zowel gras als maïs bevatten van nature veel minder selenium dan de streefwaarde van 0,15 mg/kg drogestof. Gedurende de stalperiode is meestal geen sprake van een seleniumtekort bij melkvee omdat dit voldoende via krachtvoer, mineralenmengsel of een liksteen wordt verstrekt. Een Se-tekort is overigens af te leiden uit bloedanalyse of het optreden van ziekteverschijnselen, slechte groei, spierdegeneratie, verminderde dierprestaties of vruchtbaarheidsproblemen.

Zandgrond en veengrond

Het grootste risico op een tekort is gedurende het weideseizoen en dan vooral op de zand- en veengronden. Het advies is om in die periode het gras te bemesten met een meststof op basis van selenaat of seleniet. De eerste, bijvoorbeeld natriumselenaat, verdient de voorkeur vanwege een veel grotere gewasrespons. De keuze om de bemesting eenmalig of in meerdere giften te geven hangt af van de gebruikte meststof. Wordt N gebruikt als dragermeststof, dan wordt er na elke snede een klein beetje (3-5 ppm) verstrekt. Wordt landbouwzout gebruikt als dragermeststof, verdeel dan de totale adviesgift in tweeën; een voor de tweede snede en een voor de vierde snede.

8 tot 10 gram Se per hectare

Uit onderzoek blijkt dat een gift van 8-10 gram Se per hectare voldoende is om het Se-gehalte in het gras gedurende meerdere maanden boven het de streefwaarde van 0,15 mg/kg drogestof te houden.

Advies

• Bemest op maat en zorg voor een rantsoen op maat. Een overmaat aan Se (> 2 mg Se/ kgds) kan leiden tot blindheid, overmatige speekselproductie, verlammingsverschijnselen, abnormale hoefontwikkeling en haarverlies.
• Hoge zwavelgehalten in het rantsoen verminderen de seleniumopname door het vee.

 

Tabel: Gemiddelde seleniumverstrekking in Nederland (bron: BLGG AgroXpertus)

Jaar	Se µg/kg ds
2011	94
2010	91
2009	92
2008	121
2007	97
2006	75
2005	81
2004	67
2003	61
2002	59
2001	53
2000	43