Achtduizend liter melk per koe
Acht jaar geleden is het allemaal begonnen op een beurs in Heerenveen. Richard Koot was niet zozeer op zoek naar een ander ras, maar raakte wel geïnteresseerd. Gezien de achtergrond van het bedrijf –een MRIJ-veestapel– viel zijn oog op de Montbéliardes. Na een gesprek met vertegenwoordiger Pieter Kerkstra van Koole & Liebregts ging de bal rollen. Nu werkt Koot alweer acht jaar met Montbéliardes. Inmiddels voert de hele veestapel meer dan 75 procent Montbéliarde bloed.
Voordelen
„Tja”, zegt Richard, „Ik doe graag iets anders dan anderen. Reacties van veehouders uit de buurt zijn veelal positief, maar tijdens bedrijfsbezoeken worden met name de bevleesdheid en de uiers van de koeien kritisch bekeken. Maar de kracht en het uiterlijk van de Montbéliarde moet je op eigen wijze bekijken.” Volgens Richard is het een vooroordeel dat Montbéliardes ronde, dikke koeien zijn, die geen melk kunnen produceren. Maar het zijn robuuste koeien met een spiertje extra die met gemak een gemiddelde jaarproductie van ruim7.500 kgmelk weten te halen, stelt hij. De melkcontrole-uitslagen met een rollend jaargemiddelde van8.100 kgbevestigen dit.
Een groot voordeel vindt Richard dat zijn koeien niet pieken en een vlakke lactatiecurve vertonen, waardoor ze geen last van een negatieve energiebalans hebben. Gemiddeld klimmen de koeien in tenminste dertig dagen naar de top van hun productie en er zijn er bij die er zelfs drie maanden over doen. De koeien zijn van nature persistent, ze maken de 305 dagen ruim vol en kunnen gemakkelijk wat langer worden doorgemolken in vergelijking met MRIJ. Tijdens de gehele lactatie blijven ze goed in conditie.
„Vaak denken mensen dat de uiers te ruim of niet sterk genoeg zijn, omdat de ophangband niet goed zichtbaar is. Maar mijn ervaring is positief. Ik hoef mijn koeien niet op te ruimen vanwege de uier.”
Rijk rantsoen
In de zomer lopen de koeien overdag buiten. ’s Avonds worden ze binnen gehouden en bijgevoerd. Richard vertelt dat zijn Montbéliardes veel suikers kunnen verwerken. In het rantsoen voor zijn koeien wordt hier rekening mee gehouden. Het onafhankelijke, niet aan een veevoederleverancier verbonden, adviesbureau Agri-Vak stelt voor hem het rantsoen vast. Richard voert een rijk rantsoen, omdat hij goed voeren als een investering ziet. De gezondheid van de koe neemt toe. Een en ander vertaalt zich in minder dierenartskosten (40 euro per koe per jaar, inclusief jongvee), geen wrakke koeien en hogere prijzen voor de koeien die worden verkocht. De gemiddelde verkoopprijs ligt rond de 600 euro.
De Montbéliardes in de ligboxenstal vallen op door hun sterke, brede bouw met een ruim en hellend kruis. Ze zijn vruchtbaar. De tussenkalftijd is ongeveer 370 dagen. Stille tocht komt weinig voor. „Ze breken letterlijk de tent af”, grapt Richard om duidelijk te maken hoe goed hij de koeien tochtig ziet, soms wel 24 uur lang. Het is voor hem een reden de koeien tijdens de tocht vast te zetten om de rust in de koppel te bewaren.
Lopend door de stal vallen de witte koppen direct op. „Typerend voor het ras naast natuurlijk de zichtbare witte kop, vind ik de nieuwsgierigheid, de frisheid en het verrassend sterk zijn”, zegt Richard. Het is een rustig, niet agressief ras dat wel duidelijk een eigen willetje heeft. Een koe met een zoolzweer loopt gewoon door. Ze komt toch gewoon naar het voerhek.
Sperma 30 euro
Er is voldoende stierenkeus. Je kunt kiezen uit stieren gericht op melkproductie, allrounders of eiwitverhogers. Koot gebruikt zelf in het algemeen allrounders en eiwitverhogers. Soms zet hij melkstieren in als Jazona (+ 1.476 melk) en Micmac (+ 1.284 melk). Er zijn in Frankrijk twee grote KI-organisatie van het Montbéliarde ras, Umotest en Jura-Betail, die een fokprogramma hebben en beschikken over voldoende jonge aanwas.
Van deze KI-organisaties importeert Koole & Liebregts sperma naar Nederland. Richard insemineert zelf. De spermaprijzen variëren van 28 euro tot 57 euro, maar liggen gemiddeld rond de 32 euro. „Vaak is een half rietje al voldoende’, zegt Richard die ooit eens vier vaarskalveren uit één rietje heeft getrokken. Hij kiest er voor om zijn pinken op 17 maanden te insemineren, zodat ze dan beter kunnen uitgroeien. De gemiddelde afkalfleeftijd ligt op twee jaar en drie maanden.
Richard laat een uitdraai van het managementprogramma zien. Naast de gemiddelde afkalfleeftijd worden onder meer het inseminatiegetal en de gemiddeld interval afkalven tot en met dracht berekend. Het inseminatiegetal is 1,48 inseminatie per koe en de gemiddeld interval afkalven tot en met dracht 83 dagen. Richard heeft ook geen last van witvuilende koeien. Dat schrijft hij toe aan de kruisvorm van de Montbéliarde koeien.
Hard beenwerk
De Montbéliardes in Richards stal hebben goede benen. Het beenwerk is vrij grof, maar hard en droog. Bovendien hebben ze een vrij steile stand en een goede klauwdiogonaal. Mortellaro en stinkpoot komen zelden voor. Zoolzweer en bevangenheid wel. Dat wijt Richard aan een voerprobleem en niet aan het beenwerk.
De stal dateert uit de jaren zeventig en is recentelijk voorzien van windbreekgaas aan de zijkant, daar de stal bij warm weer al snel benauwd werd. Het is een vrij lage stal in de stijl van die tijd gebouwd. Door het windbreekgaas is de ventilatie aanzienlijk verbeterd. Na acht jaar Montbéliarde-fokkerij is Richard tevreden over zijn saldo dat wordt gekenmerkt door lage dierenartskosten, nauwelijks uitval van koeien, betere uiergezondheid en hogere opbrengsten door de post omzet en aanwas.