Marietje 77 wint Koeverkiezing 2009

„Wij zijn echte keuringsliefhebbers”, stelt Theo Pouwels als zijn deelname aan de Melkvee Magazine Koeverkiezing van 2009 ter sprake komt. De finale op de Waiboerhoeve in Lelystad liet echter een heel andere indruk achter dan de gemiddelde fokveedag.

„Er waren heel andere boeren en de sfeer was ook totaal anders. Er liepen echte boerenkoeien, waarbij het duidelijk niet alleen om het uiterlijk ging. We hadden onze koe er zo goed mogelijk voor gezet, maar er waren ook boeren die hun koe niet eens hadden geschoren”, klinkt het nog altijd lichtelijk verbaasd.

Vruchtbaar

„Het was een lange reis naar Lelystad, maar we hebben wel een prachtige dag gehad”, zegt de veehouder uit het Limburgse Weert. Zijn op 31 januari 2003 geboren Marietje 77 (v. Lightning) won bij de categorie jonge koeien: dieren die na 1 januari 2001 waren geboren, maar die toch al minimaal drie lactaties hadden afgerond.

Marietje won voor achtereenvolgens MRIJ-koe Roza 40 (v. Robin) van Vink uit Groot-Ammers, Jo 84 (v. Konvoy) van De Backer uit Veulen en Bontje 393 (v. Allen) van Haandrikman uit Beilen. „Het was dat de Brown Swiss-koe van Zents uit Vorden (Margje 430, v. Gornos, red.) door een blessure ontbrak, anders denk ik dat zij had gewonnen”, klinkt het bescheiden uit de mond van Pouwels.

De sterke punten van Marietje 77 waren vooral haar eiwitpercentage, lactatiewaarde, celgetal en vruchtbaarheid. Ze produceerde melk met bijna vier procent eiwit en realiseerde daarmee een gemiddelde lactatiewaarde van boven de 110. Het celgetal was steevast beneden de honderd en ze was bijna altijd in één keer drachtig. Twee jaar later blijkt het eiwitpercentage nauwelijks veranderd en de vruchtbaarheid evenmin. Voor zes kalveren had ze maar zeven inseminaties nodig en ook nu is ze na één inseminatie al weer drachtig.

Sterke eigen wil

Sinds haar bezoek aan de Waiboerhoeve liep Marietje’s lactatiewaarde wat terug en celgetal wat op. „Tijdens de finale was ze nog heel vers, ze had pas zes dagen daarvoor afgekalfd. Maar we wilden er toch graag heen en het liep ook allemaal prima. De koe vrat die dag enorm veel en leed geen centje pijn. Toch had ze twee dagen later helaas uierontsteking, wat haar productie wat heeft geremd”, aldus Pouwels.

Waar de lactatiewaarde in de vorige lactatie nog 95 bedroeg, is die inmiddels nog 85. „Begin dit jaar had ze een coli-infectie en daar is ze flink ziek van geweest, waardoor de productie nu wat lager is”, verklaart de veehouder.

De rit naar Lelystad was niet Marietje’s eerste reis. De met 87 punten ingeschreven koe liep ooit mee in de dochtergroep van Lightning op de NRM en nam ook enkele keren deel aan de Wintershow in Asten-Heusden. „Verder is ze niet vaak naar keuringen geweest. Ze heeft namelijk een sterke eigen wil en is dan ook zeer moeilijk te hanteren”, heeft Pouwels ervaren.

Het is dat dochter Gerie twee jaar geleden de oproep om koeien aan te melden voor de koeverkiezing in Melkvee Magazine zag staan, anders was Marietje niet meer uit de koppel gehaald.

Uitstekende fokkoe

Marietje 77 is een vrij zwaar gebouwde dochter van Lightning uit een grote en lange moeder van Romandale Regal Red, een stier die al in 1978 werd geboren. De eerste drie drachtigheden van Marietje 77 resulteerden in vaarskalveren en de laatste drie in stierkalveren. Getuige de prestaties van haar drie dochters, kan Marietje 77 worden bestempeld als een uitstekende fokkoe.

Oudste dochter Marietje 86 (v. Taco) moest onlangs worden afgevoerd vanwege een ernstige heupblessure, maar presteerde goed. Ze is enkele keren bekeken voor een dochtergroep en werd als vaars met 87 punten ingeschreven en realiseerde als vaars ook haar hoogste lactatiewaarde met 115. Het meest opvallend is echter dat ze vier keer afkalfde en daarvoor ook slechts vier inseminaties nodig had.

Tweede dochter Marietje 89 (v. Classic) kreeg ook de uitstekende vruchtbaarheid van haar moeder mee. Voor vier drachtigheden had ze vijf inseminaties nodig. Met lactatiewaarden van 106 en 107 produceert ze duidelijk bovengemiddeld en met een exterieur van 86 punten is ze eveneens fraai.

Jongste dochter Marietje 92 (v. Red Roulette) is met haar 83 punten exterieur en lactatiewaarden van 93 en98 inde eerste en tweede lactatie wat gewoner, wat ook geldt voor haar vruchtbaarheid. Voor twee drachtigheden had ze drie inseminaties nodig en tijdens haar huidige tweede lactatie is ze nog niet drachtig. Wel realiseert ze net als haar beide oudere halfzusters steevast een zeer laag celgetal.

Spreekbeurt

Theo en Hanny Pouwels houden met hun vier dochters Anneke (22), Lieke (20), Gerie (17) en Kristi (12) een veestapel van zeventig melkkoeien en ook grootvader Cor werkt nog hobbymatig mee. „We zijn vrij extensief en kunnen nog een beetje groeien”, aldus Theo. De stal blijkt met zijn zestig ligplaatsen de beperkende factor. Pouwels is overigens niet van plan het580.000 kggrote melkquotum uit te breiden.

„We verkopen relatief veel vee voor het leven, er is veel vraag”, legt hij uit. Pouwels laat al zijn vaarzen afkalven om pas daarna te selecteren. Het afgelopen jaar werden de afgekalfde vaarzen geëxporteerd. Normaal gaan ze naar een naburige veehouder, maar die had nu vee gekocht van het stopgezette praktijkcentrum Cranendonck.

Of er ooit een nieuwe stal komt, hangt af van de volgende generatie. „De kostprijs in de gaten houden, daar gaat het om”, is voorlopig het credo. Dochter Gerie is mogelijk de bedrijfsopvolgster, maar kampt momenteel met haar gezondheid. Ze is een echte koeienliefhebster. „Ze wilde twee jaar geleden mee naar de koeverkiezingsfinale op dinsdag, maar ze kreeg alleen vrij van school als ze er een spreekbeurt over zou houden. En dat heeft ze gedaan”, glimlachen haar ouders.

Excursies

Het voorlichten van burgers blijkt de familie niet vreemd. Al een jaar of tien ontvangt Hanny basisschoolkinderen uit de omgeving op de boerderij. Elk jaar komen er tussen februari en juni zo’n vijftien tot twintig scholen op excursie op de boerderij, waar naast koeien ook pony’s en geiten aanwezig zijn. De kinderen worden er rondgeleid en mogen ook een koe melken.

„Met de kleinste kinderen komen de ouders meestal mee. Vaak weten die nog minder van de boerderij dan de kinderen”, is Hanny’s ervaring. De jeugd enthousiasmeren doen Theo en Hanny ook door hun betrokkenheid bij de organisatie van de jaarlijkse Jongveedag Peel & Maas, de grootste jongveekeuring van het land.

De van oorsprong uit het Gelderse Wijchen afkomstige familie Pouwels kwam in 1976 naar Weert, waar Theo in 1991 boer werd. Daarvoor werkte hij twaalf jaar als inseminator. Hoewel hij het intensieve contact met de andere boeren uit de omgeving sindsdien wat zegt te missen, is hij volgens zijn vrouw een ‘echte koeiengek’. „Hij kan het melken maar moeilijk uit handen geven.”

Stiermoeder

Pouwels houdt van roodbont vee en heeft enkel door het gebruik van roodfactorstieren een paar zwartbonten in zijn veestapel. De stier Classic is veel ingezet en er lopen vaarzen van Red Glory, Toronto, Trendsetter en Rampage.

„Ik gebruik vrij veel jonge stieren van KI Kampen en KI Samen voor de terugkomers. Ik geloof niet in genomics en koop sperma van stieren die me aanstaan. Zo vind ik het bijvoorbeeld leuk om stieren van fokkers uit de buurt te gebruiken, zoals bijvoorbeeld Bonhill Harper en Salinas en eerder Stoks Red Roulette.”

Van de laatste heeft Pouwels zelfs een stiermoeder op stal. Marietje 92 bracht eind 2009 een stierkalf van Ayrshire-stier Modestro, dat naar KI Samen vertrok. De eerste kans voor koeverkiezingswinnares Marietje 77 om haar genen via de mannelijke lijn door Nederland te verspreiden.

Bedrijfsgegevens

Theo en Hanny Pouwels melken met hun vier dochters zeventig koeien op een pachtbedrijf in het Limburgse Weert. Ze worden gehouden in een stal met zestig ligboxen en gemolken in een 2 x 5 stands visgraat melkstal.

Stiergebruik: Classic, Toronto, Malando, Fidelity en (andere) jonge stieren van KI Kampen en KI Samen.

Areaal: 46 hectare, waarvan 10 hectare in eigendom en 36 hectarepacht. Op14 hectare wordt maïs verbouwd, op het restant gras.

Grond (ha)	Eigendom	10
	Pacht	36
Quotum	580.000
Rollend jaargemiddelde	8.307
% Vet	4.57
% Eiwit	3.61
Exterieur	83.6
Rantsoen (kg), overdag weidegang `s nachts op stal
	Maïs	20
	Graskuil	3.5
	Luzerne	0.5
	Productiebrok	8
	Eiwitkern	0.5 tot 1