‘Mest scheiden bij de bron’ belangrijkste uitgangspunt bij stalinnovatie

Op de site van de Rijksdienst voor Ondernemend Nederland (RVO) staat een overzicht van de innovaties die in 2020 subsidie hebben gekregen. Opvallend is dat acht van de tien beschreven projecten uitgaan van het scheiden van de mest bij de bron.

Stikstofkraker

JOZ ontwikkelde een stikstofkraker, die op roostervloeren zorgt voor een ammoniakreductie van 62 procent en methaanreductie van 53%. En op dichte vloer stijgt de methaanreductie zelfs tot 60 procent. Beide vloertypen worden gespoeld met water. De opgevangen mest wordt gesplitst in een dunne en een dikke fractie. De ammoniak stikstof in de dunne fractie wordt met zuur gebonden tot een kunstmestvervanger, wat leidt tot een sterke reductie van ammoniak en methaan in de mestkelder. Opvallend is dat JOZ als enige indiener samenwerkt met het Instituut voor Landbouw-, Visserij- en Voedingsonderzoek (ILVO) uit Vlaanderen. Bij alle andere innovaties is Wageningen Livestock Research de onderzoeksorganisatie waarmee wordt samengewerkt.

Innovatieve vloersystemen

De overige acht projecten maken allemaal gebruik van een techniek, die mest en urine scheidt bij de bron. Bij twee projecten staat het ontwikkelen van een innovatief vloersysteem centraal. Bij de Koeientuin 2.0 verwachten ze de ammoniakemissie tot 60 procent te kunnen verlagen en de methaanemissie zelfs met meer dan 90 procent te reduceren. Een speciale vloer gecombineerd met een nieuwe ontmestingstechniek en een apparaat voor het produceren en aanbrengen van een ureaseremmer moet deze reductie bewerkstelligen.

Maatschap Melissen maakt al verschillende jaren gebruik van een drainerende stalvloer voor het reduceren van de ammoniak- en methaanuitstoot, maar wil de vloer verder ontwikkelen zodat deze een grotere bijdrage gaat leveren aan het sluiten van de kringloop en het uitfaseren van drijfmest op het bedrijf.

Ook biologisch melkveebedrijf Oevering zet in op het sluiten van de kringloop en het optimaal benutten van de mest door het bij de bron scheiden van gier en mest. Voor het verbeteren van het bodemleven en de weidevogelstand wordt de mest gemengd met stromest en afgedekt bewaard. Het op deze manier vasthouden van meer koolstof en stikstof in de kringloop levert winst op voor zowel de boer, het milieu en als de weidevogels.

Optimaliseren stalsystemen

Melkveebedrijf van Boxtel maakt reeds gebruik van een emissiearm systeem, maar wil dit systeem, met behulp van de subsidie, graag door ontwikkelen. Door de mestschuif vaker te laten lopen, het dak te isoleren en de ventilatie te optimaliseren wil het bedrijf de stalemissie verlagen en het koe comfort vergroten. Mest en urine worden bij de bron gescheiden en verwerkt tot respectievelijk bokashi en kunstmestvervangers.

Vof Nooijens werkt ook tegelijkertijd aan het verbeteren van het dierenwelzijn, de diergezondheid en het verlagen van de ammoniak-, methaan- en geuremissies. Door de nieuw ontwikkelde ‘Blue Label-vloer’ te behandelen wil het bedrijf de urease-activiteiten verminderen. Mest en urine worden direct bij de bron gescheiden. De urine wordt verdund met licht zuur spoelwater, om ammoniakvorming te voorkomen. En de mest wordt ingedikt, gecomposteerd en gebruikt als boxvulling of als meststof.

Ook bij AFX kiezen ze voor het ontwikkelen van een nieuw stalconcept. Mest en urine worden bij de bron gescheiden en een nieuw te ontwikkelen ‘zelfrijdend voertuig’ wordt ingezet voor het, tussen de koeien, verzamelen van de mest. De lucht in de kelder waar de urine wordt verzameld, wordt afgezogen en omgezet in kunstmest. Op deze manier wil AFX niet alleen de ammoniak- en methaanemissie terugdringen, maar wil zij ook de luchtkwaliteit in de stal verbeteren.

Duurzaam beleven

Tenslotte zijn er nog twee projecten die naast het terugdringen van de emissies en het verbeteren van de kringloop een extra doel willen bereiken. Zo is de ‘beleving’ van consumenten uit de nabijgelegen Vinex-wijken een belangrijk onderdeel van het plan van Beleefboerderij Schalkwijk. De ondernemers kiezen voor het houden van dubbeldoel koeien en een natuurinclusieve bedrijfsvoering. Naast het genereren van meststoffen uit mest en urine, zijn ook het vergroten van de biodiversiteit en het verbeteren van het bodemleven belangrijke drijfveren voor het ontwikkelen van een nieuw stalconcept.

Bij zuivelboerderij Den Eelder willen ze de gereduceerde methaan gebruiken voor de productie van groene energie, om op die manier de CO2 footprint van hun zuivel flink te verkleinen. Ook binnen dit project wordt gewerkt aan de ontwikkeling van een robot voor het verzamelen van de mest.

Taskforce Versnelling Innovatie Stalsystem

De Taskforce Versnelling Innovatie Stalsystemen adviseerde de minister meer ruimte te bieden aan veehouders en techniekleveranciers aangaande de inrichting van de stalsystemen door de emissiedoelen centraal te stellen. Met het verlenen van subsidie aan bovenstaande projecten krijgen veehouders van minister Schouten ook daadwerkelijk de kans hun ideeën verder uit te werken in de praktijk.