IJzerovermaat in waterbak leidt tot problemen met botulisme

Na de plotselinge sterfte van drie melkkoeien uit verschillende lactatiestadia nam de dierenarts contact op met de Veekijker van GD, om inzicht te krijgen in de doodsoorzaak. De sectie gaf een wisselend beeld. Bij één van de koeien werd Clostridium Botulinum type C aangetoond, een bacterie die verantwoordelijk is voor het produceren van toxinen, die op hun beurt weer botulisme veroorzaken. Bij een tweede koe werd geen botulisme aangetoond, maar was sprake van inwendige vervetting en kopergebrek. Dierenarts en GD maakten een overzicht van de risicofactoren van botulisme en kwamen samen tot de conclusie dat de kwaliteit van het gebruikte bronwater nogal wat vragen opriep. Omschakelen naar leidingwater behoorde echter niet tot de mogelijkheden.

Wateronderzoek

Onderzoek bij Wageningen Biodiveterinary Researsch (WBVR) wees uit dat het water in de drinkbakken Clostridium Botulinum bevat. Het bedrijf maakte echter gebruik van een gesloten drinkwatersysteem, wat het zeer onwaarschijnlijk maakt dat het bronwater de werkelijke bron was voor deze bacterie. Dierenarts en GD constateerden wel dat de waterkwaliteit in de drinkbakken zichtbaar onvoldoende was. Aanvullend onderzoek bij de GD liet zien dat het water zowel voor als na het filtersysteem extreem veel ijzer bevatte. De norm voor drinkwater voor vee ligt op 0,5 milligram ijzer per liter. Het gebruikte bronwater bevatte na filtering 5,26 milligram ijzer per liter. Volgens de deskundigen is het zeer waarschijnlijke dat het hoge ijzergehalte in het bronwater de oorzaak is van de problemen. Een hoge ijzeropname leidt tot het ijzerstapeling en een verminderde werking van de lever. Tegelijkertijd verdringt het ijzer sporenelementen als koper, selenium, mangaan en zink, waardoor de weerstand van de koe afneemt. Daar komt nog bij dat koeien water met veel ijzer niet lekker vinden, waardoor zij minder water opnemen. De melkveehouder is geadviseerd een nieuwe bron te slaan en daarnaast een goed werkende ontijzeringsinstallatie te installeren.