CLM constateert: Krimp veestapel alleen effectief bij ander consumptiepatroon

Eén van de opvallendste conclusies uit het onderzoek is dat krimp van de veestapel in Nederland alleen leidt tot positieve klimaateffecten wanneer ook de consumptie van vlees, vee en eieren afneemt. Gebeurt dit niet dan zal de productie van melk, vlees en eieren elders in de wereld worden uitgebreid en zullen daar de broeikasgasemissies toenemen.

De Nederlandse land- en tuinbouw wordt de laatste jaren overspoeld door maatregelen om de productie van vlees, vee, eieren, planten en bloemen verder te verduurzamen. De meeste maatregelen worden slechts vanuit één perspectief genomen, waarbij andere duurzaamheidsthema’s vaak buiten beschouwing worden gelaten. Om reparatiemaatregelen achteraf te voorkomen en de kansen van elkaar versterkende maatregelen eerder te onderkennen, zouden overheden en waterschappen er goed aan doen gebruik te maken van de door CLM ontwikkelde matrix. De matrix geeft per maatregel een overzicht van de te verwachten effecten op de verschillende duurzaamheidsthema’s.

Een uitgebreide analyse van potentiële maatregelen leidt tot de volgende aanbevelingen.

Het stimuleren van 50 procent meer weidegang vraagt naast een inspanning van de boer ook een inspanning van de overheid. Door het faciliteren van kavelruil, bedrijfsverplaatsingen en het aanleggen van koetunnels krijgen melkveehouders zonder of met een kleine huiskavels meer mogelijkheden om beweiding toe te passen. Een maatregel die niet alleen positief uitwerkt op duurzaamheid, maar ook op het imago van de sector.

Boer onmisbaar bij natuurbeheer

Maatregelen die niet alleen een positief effect hebben op de stikstofemissie, maar ook positief scoren op het verminderen van de broeikasgasemissies en het vergroten van de biodiversiteit zijn: 5 procent krimp van de melkveehouderij nabij Natura2000-gebieden gecombineerd met extensivering; 50 procent minder import van kalveren; 10 procent minder varkens en pluimvee; 50 procent meer weidegang; 10 procent lagere stikstofaanvoer op melkveebedrijven en het investeren in nieuwe stallen met primaire scheiding van mest en urine. Deze maatregelen dragen tegelijkertijd bij aan de kringloopvisie van minister Schouten. Hierbij moet opgemerkt worden dat het stimuleren van krimp rondom Natura 2000-gebieden, niet mag leiden tot problemen met het begrazen van natuurterreinen en het uitvoeren van agrarisch natuurbeheer.

Tenslotte adviseert CLM duidelijke randvoorwaarden voor deelname aan, door de overheid gefinancierde, opkoopregelingen. Door alleen die bedrijven uit te kopen, die een grote bijdrage leveren aan het realiseren van de gestelde doelen, kunnen krimpmaatregelen een groot positief effect sorteren.

Samenhangende pakketten meer effect

In dit onderzoek heeft CLM de verschillende maatregelen los van elkaar beoordeeld. Door maatregelen te combineren is het mogelijk de duurzaamheidseffecten te vergroten. Als voorbeeld hiervoor noemt zij het verplicht verminderen van de stikstofaanvoer op melkveebedrijven dwingt boeren de op het bedrijf aanwezige stikstof zo efficiënt mogelijk in te zetten. Het dwingend opleggen van maatregelen als het optimaal benutten van de dierlijke mest, het gebruik van klaver en vlinderbloemigen en het langer beweiden van koeien kan dan in veel gevallen achterwege blijven.

Reparatie achteraf voorkomen

Door nieuwe regelgeving vooraf te toetsen aan een brede zet van duurzaamheidscriteria en te kijken naar de directe en indirecte effecten van de verschillende maatregelen wordt kokervisie voorkomen en wordt de kans op reparatiewetgeving achteraf verkleind. De laatste jaren zijn de Nederlandse agrariërs overspoeld met maatregelen voor verduurzaming, die slechts vanuit één perspectief waren beoordeeld. CLM adviseert om niet alleen te kijken naar de effecten die maatregelen hebben op het gebied van duurzaamheid, maar op hetzelfde moment aandacht te besteden aan de uitvoerbaarheid, het draagvlak en de kosten van een maatregel.

Het totale rapport vindt u op de site van CLM.