RIVM: 8 keer meer geneesmiddel dan bestrijdingsmiddel in water
Dat concludeert het RIVM op basis van eigen onderzoek. Het RIVM maakt zich zorgen over deze hoge lozingsgraad van geneesmiddelenresten. Door deze vele lozingen ontstaan veel normoverschrijdingen. Geneesmiddelen zijn, net als gewasbeschermingsmiddelen, biologisch actieve stoffen. Omdat, ondanks de beperkte gegevens, ook van een aantal geneesmiddelen bekend is dat de veilige concentratie wordt overschreden, is er aanleiding tot zorg over de effecten van geneesmiddelen in het milieu, aldus het RIVM.
Kwaliteit drinkwater onder druk
De laatste jaren is steeds meer bekend geworden over de effecten van geneesmiddelgebruik op het milieu. Het RIVM voorziet voor Nederland risico's voor het watermilieu. De drinkwaterkwaliteit is momenteel niet in het geding, maar in de toekomst kan de kwaliteit van de drinkwaterbronnen door vergrijzing (meer medicijngebruik) en klimaatverandering (langdurige lage waterstanden) onder druk komen te staan, aldus het rijksinstituut.
Geneesmiddelresten komen na gebruik via het toilet en de rioolwaterzuiveringsinstallaties in het oppervlaktewater terecht. Deze zuivering haalt niet alle resten van geneesmiddelen uit het water, waardoor resten op het oppervlaktewater worden geloosd. Waterbeheerders hebben van circa 80 van de 2.000 werkzame stoffen geïnventariseerd of ze daadwerkelijk in het oppervlaktewater voorkomen. Van die 80 stoffen zijn er 5 in hogere concentraties aangetroffen dan de concentratiegrens die veilig is voor waterorganismen. Restanten van geneesmiddelen voor mensen en voor dieren zijn ook in het grondwater gemeten.
Geen gezondheidsrisico’s
In het onderzoek naar de restanten van gewasbeschermingsmiddelen in het water heeft het RIVM bij een kwart van de drinkwaterwinputten dergelijke restanten in het nabije grondwater aangetroffen. De aangetroffen concentraties zijn echter zo laag dat er geen gezondheidsrisico's zijn. De hoeveelheid gewasbeschermingsmiddelen die in het oppervlaktewater terechtkomen is 17 ton op jaarbasis.
Ruim een derde van de aangetroffen bestrijdingsmiddelen heeft momenteel geen toelating meer in Nederland. Het RIVM wijst er daarbij op dat in het grondwater ook restanten van bestrijdingsmiddelen worden gevonden door gebruik in het verleden.
Tekst: Fenneke Wiepkema
Journalist, opgegroeid op een akkerbouwbedrijf. Schreef al voor verschillende landbouwuitgevers over het vakgebied akkerbouw en doet dit sinds 2012 als chef-redacteur akkerbouw bij Agrio. Schrijft en coördineert voor Akkerwijzer.nl, het vakblad Akkerwijzer en de regionale titels van Agrio.
Beeld: Agrio archief, Susan Rexwinkel